Diz ağrısı onlarca farklı nedenden kaynaklanabilir. Sorunun nedenini anlamak ve tanı koymada ağrının yerleşimi önemli bir ipucudur. Ön diz ağrısı, dizin iç yan tarafındaki ağrı, dizin dış yan kısmında ağrı, eklemin içinde hissedilen ağrı, dizin arkasında hissedilen ağrı için farklı problemler öne çıkar.
Dizin dış yan kısmında ağrı yapan başlıca sorunlar iliotibial bant sendromu, dış menisküs hasarı ve dış yan bağ zedelenmesidir.
İlginizi Çekebilir : “Diz Ağrısı İçin Hangi Doktora Gidilmeli?”
İçindekiler
- İliotibial Bant Sendromu
- Dış Yan Bağ Zedelenmesi
- Dış Menisküs Yırtığı veya Hasarı
- Diz Ekleminin Dış Yarısında Kireçlenme
- Superior Tibiofibular Eklem Hasarı
1. İliotibial Bant Sendromu
Koşu, bisiklet ve dayanıklılık sporları ile uğraşan kişilerde aşırı kullanımla ilişkili olarak iliotibial bant sürtünme sendromu oluşabilir. İliotibial bant sendromunda dizin dış yan kısmında ağrı görülür. Bu bağın zorlandığı aktivitelerle ağrı şikayeti şiddetlenir.
İliotibial bant uyluk dış kısmında kalçadan dize kadar uzanan kalın bir bağ dokusudur. Kalçanın üst kısmında tensor fasya lata ve gluteus maksimus denilen kaslardan başlar, dizin dış alt kısmında sonlanır. Kalça stabilitesinde ve tek ayak üzerindeyken kalçaların aynı hizada durmasında görevi vardır. Uyluk alt kesimde ise diz kapağını yandan destekleyen bir bağ gibi davranır. İliotibial bant gerginliği “koşucu dizi” denilen soruna ve diz kapağı dizilim bozukluklarına yol açabilir.
İliotibial bant uyluk kemiğinin alt ucunda lateral femoral kondil denilen çıkıntı üzerinde diz bükülüp açıldıkça sürtünür. Normalde sürtünmeyi azaltıcı dokular vardır fakat aşırı kullanım ya da başka bir nedenle bu dokularda iltihap (inflamasyon) oluşabilir. İnflamasyon olduğu zaman dizi büküp açmak ağrılı hale gelir. İliotibial bant, dizi 30 derece üzerinde büktüğümüz zaman lateral femoral kondil üzerinden atlar. Yani 30 dereceden az bükme hareketi fazla ağrılı değildir. İliotibial bant sendromu olduğunda kişi ağrıdan kaçınmak için dizini bükmez, bu da bacakta tutukluğa yol açar.
İlginizi Çekebilir : “Aşırı Kullanım Yaralanması (Overuse Injury) Nedir?”
İliotibial Bant Sendromu Tedavisinde:
- Akut dönemde istirahat, soğuk uygulama, ağrı kesici ilaçlar önerilebilir.
- Masaj, germe egzersizleri ve fizik tedavi ajanlarının (TENS, Ultrason) kullanımı etkilidir.
- PRP enjeksiyonları bu sorunun çözümünde son yıllarda çok tercih edilir olmuştur. Kortikosteroid enjeksiyonları da
- Bu tedaviler etkili olmazsa iliotibial bant gevşetme ameliyatı düşünülebilir.
2. Dizin Dış Yan Bağ Zedelenmesi
Dizin dış yan kısmında ağrının olası nedenlerinden biri dış yan bağ veya diğer adı ile lateral kollateral ligament zedelenmesidir. Dış yan bağ, dizin iç kısmına gelen bir darbe sonucu zedelenebilir. Futbolda topu almak için girilen ikili mücadelede bu tür bir darbe oluşabilir. Dizin iç kısmına gelen kuvvet, dizin dışa doğru bükülmesine ve dış yan bağın aşırı gerilmesine yol açar.
Dış yan bağ yırtılabilir. Dış yan bağ zedelenmesi veya yırtığında dizin dış yan kısmında ağrı, şişlik, morarma, dizde tutukluk ve anormal hareket (instabilite) gibi belirtiler görülür. Tedavisinde istirahat, soğuk uygulama, ağrı kesici ilaçlar, egzersiz, fizik tedavi uygulanabilir. PRP ve proloterapi enjeksiyonları da tercih edilebilir.
3. Dizin Dış Menisküs Yırtığı veya Hasarı
Menisküs, uyluk (femur) kemiği ile kaval (tibia) kemiği arasında yer alan şok emici özellikte, süspansiyon sağlayan kıkırdak dokudur. Her diz ekleminde iç (medial) ve dış (lateral) olmak üzere iki tane menisküs bulunur.
Dizin maruz kaldığı ani kuvvetlerde veya dizin dönme hareketini içeren burkulmalarında menisküsler zedelenebilir. Yaşlanmanın bir parçası olarak da menisküsler zamanla yıpranır.
Dış menisküs hasarında dizin dış yan ağrısı, şişlik, dizin stabilitesinde azalma, dizde kilitlenme şikayetleri oluşabilir. Dış menisküs zedelenmesinde dizi tam düz hale getirmek zor olabilir. Dizlik kullanımı eklemi destekleyerek şikayetlerin azalmasını sağlayabilir.
İlginizi Çekebilir : “Menisküs Yırtığı Belirtileri Ve Tedavisi”
4. Diz Ekleminin Dış Yarısında Kireçlenme
Diz eklem kireçlenmesi (osteoartrit veya daha özel ismi ile gonartroz) genellikle dizin iç kısmını tutar. Dizin iç yarımındaki kıkırdak tabaka incelir ve eklem aralığı daralır. Diz kireçlenme ağrısı bu nedenle başlangıçta daha çok iç tarafta hissedilir, kireçlenme ilerleyince ağrılar tüm dize yayılır.
Hastaların %10 kadarında lateral kompartman osteoartriti denilen durum olur; yani kireçlenme dizin dış yan kısmından başlar. Kireçlenmenin dıştan başlaması bazen bilinmeyen bir nedenle olur, bazen dizin önceden maruz kaldığı travmalarla ilişkilidir.
İlginizi Çekebilir : “Ameliyatsız Diz Kireçlenmesi Tedavisi”
5. Dizin Superior Tibiofibular Eklem Hasarı
Dizin alt kısmında kaval (tibia) kemiği ile baldır (fibula) kemiğinin birbiriyle yaptığı ekleme superior tibiofibular eklem denir. Bu eklem travma, kireçlenme, kas dengesizliği, aşırı kullanım, gangliyon-tümör gibi kitleler nedeniyle zedelenebilir. Dizin dış kısmında ağrı, şişlik, dizde kuvvetsizlik hissi, boşalma hissi gibi şikâyetlere yol açabilir.
Okumaya Devam Edin: Dizden Ses Gelmesi | Dizlerden Neden Ses Gelir?
Bu makale Doktorfizik Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmış ve onaylanmıştır.