Mesane (idrar torbası) kaslarının gevşemesi ve kasılması idrar depolama ve işeme fonksiyonlarının gerçekleştirilmesini sağlar. Bu sürecin yönetilmesi beyinden gelen sinyallere ihtiyaç duyar. Ancak bazen beynin sinyalleri mesaneye ulaşamaz. Bu durumda nörojenik mesane denilen sorun ortaya çıkar.
Nörojenik Mesane Belirtileri Nelerdir?
Nörojenik mesanede işeme üzerindeki kontrol kaybolur. Bu nedenle idrar yapamama veya kaçırma gibi sorunlar oluşur. Aşağıdaki belirtiler görülebilir:
- Damla damla idrar yapma
- Mesaneyi tam olarak boşaltamama
- İşerken ıkınma
- Mesane kontrolünün kaybı
- İdrar yolu enfeksiyonu sıklığında artış
- İdrar kaçırma
- Mesanenin ne zaman dolduğunu anlayamama
Görüldüğü üzere kişinin yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilecek önemli şikayetlere yol açmaktadır. Kişi dışarı çıkmaya ve sosyalleşmeye korkabilir. Bu nedenle aktiviteleri azaltma ve eve kapanma görülebilir. Depresyon, endişe ve sosyal izolasyona yol açabilir.
Nörojenik mesane işeme hissi kaybına yol açabildiğinden mesane normal kapasitesinin üzerinde dolabilir ve taşma inkontinansı denilen kaçaklar olabilir. Kişi idrar torbasını tam olarak boşaltamayabilir. Buna idrar retansiyonu denilir. Mesanenin tam olarak boşaltılamaması idrar yolu enfeksiyonu gelişmesi riskini arttırır.
Sık idrar yolu ve böbrek enfeksiyonu geçirmek ise zaman içinde böbrek hasarı yapar. Sonuçta böbrek yetmezliği gelişebilir. Böbrek yetmezliği ile ilişkili sorunlar geçmişte nörojenik mesanesi olan kişilerin ölüm nedenlerinin başında gelmekteydi ancak tedavilerin gelişmesi ile bu risk azalmıştır.
Nörojenik Mesane Neden Olur?
Mesane ve beyin arasındaki sinir yollarındaki bozukluklar nörojenik mesaneye yol açabilir. Beyin hastalıkları, omurilik hastalıkları veya omurilikten mesaneye ulaşan sinirlerdeki sorunlar sebep olabilir.
Beyin ve Omurilik Hastalıkları
- İnme
- Parkinson hastalığı
- Alzheimer hastalığı
- Beyin tümörleri
- Multiple skleroz
- Omurilik yaralanması
- Spina bifida
- Omurilik tümörleri
Mesaneye Giden Sinirleri Etkileyen Hastalık veya Sorunlar
- Şeker hastalığı
- Uzun dönemli alkol istismarı
- Pelvik cerrahi ya da travmaya bağlı sinir yaralanmaları
- Sinir kökü yaralanması
İlginizi Çekebilir: İnme Hastalarında İdrar Kaçırma Problemi
Tanı Nasıl Konulur?
Şikayetlerin sorgulanması, tıbbi öykü alımı ve fizik muayene haricinde mesane bozukluğuna tanı koymak için çeşitli testler yapılır. Tam idrar tetkiki, idrar kültürü, üriner sistem ultrasonu, sistoskopi ve ürodinami başlıca tetkiklerdir. Nedeni araştırmak için beyin ve omurilik görüntülemesi gerekebilir.
Nörojenik Mesane Tedavisi Nasıl Olur?
Nörojenik mesane çoğu kez basitçe tedavi edilebilen bir sorun değildir. Farklı tedavi yöntemlerinin birbirini destekleyecek şekilde kullanıldığı bir yönetim gerektirir.
İşeme günlüğü tutulması tedavinin ilk adımı olabilir. İşeme günlüğünde ne zaman ne kadar sıvı alındığı, idrar yapılan saat ve çıkan miktar, arada kaçak olup olmadığı, kaçağın olma nedeni kaydedilir. Böylece kaçakları azaltmak için hangi sıklıkla tuvalete gitmek gerektiği anlaşılabilir. Kaçakların oluşmaması için aşırı sıvı tüketiminden kaçınılmalıdır.
İlginizi Çekebilir: Kasık Ağrısı Neden Olur?
Mesane boynu ve kasık (pelvik taban) kaslarını güçlendirmek için Kegel egzersizleri yararlı olabilir. Elektrik stimülasyonu içeren fizik tedavi yöntemleri de kullanılabilir. Mesane ve mesane boynu kaslarının kasılıp gevşemesini kolaylaştıran çeşitli ilaç tedavileri önerilebilir.
Nörojenik mesanesi olan kişilerin idrarlarını boşaltmak için temiz aralıklı kateterizasyon (TAK) denilen yöntemi kullanmaları gerekebilir. TAK’ta belli aralıklarla (örneğin 4 saatte bir) tek kullanımlık plastik bir tüple mesane boşaltılır.
İlaç tedavisi ve TAK’a rağmen kaçakları olan kişilerde mesane içine botulinum toksin A uygulanması ya da ameliyat seçenekleri gündeme gelebilir.
Okumaya Devam Edin: Pelvik Taban Rehabilitasyonu Nedir?
Bu makale Doktorfizik Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmış ve onaylanmıştır.
Referans
- Dorsher PT, McIntosh PM. Neurogenic bladder. Adv Urol. 2012;2012:816274.