Nöropatik ağrı, kronik ağrı tiplerinden biridir. Hastalık, yaralanma veya enfeksiyon nedeniyle nöropatik ağrı gelişebilir ancak bu nedenlerin direkt bir sonucu değildir.
Ağrı tipik olarak bir hastalık veya yaralanmaya bağlı ortaya çıkar. Örneğin ayağımızı sert bir yere çarparsak hemen ardından ağrı hissederiz. Nöropatik ağrıda ise ağrı bu tür bir olaya bağlı değildir, vücut ağrı sinyallerini kendi kendine üretir. Yanma, batma şeklinde ağrı hissedilebilir. Ağrı devamlı ya da rastgele zamanlarda olabilir. Dokunma hissinde azalma veya uyuşma sıklıkla eşlik eden diğer belirtilerdir. Şikayetler zaman içinde gittikçe kötüleşebilir veya azalabilir.
Toplumun %10 kadarının nöropatik ağrı yakınması olduğu tahmin edilmektedir.
Nöropatik Ağrı Neden Olur?
Hastalıklar
Çeşitli hastalıklarda nöropatik ağrı oluşabilir. Multiple skleroz, multiple myeloma, kanser bunlardan bazılarıdır. Şeker hastalığı tüm nöropatik ağrı vakalarının %30’undan sorumludur. Şeker hastalığı olan kişiler el ve ayaklarında his kaybı, uyuşma, ağrı, yanma, sızlama gibi şikayetlerden yakınabilir. Uzun süreli aşırı alkol tüketimi de sinir dokularında hasara yol açarak nöropatik ağrı yapabilir. Bazı kanser tedavileri (kemoterapi, radyoterapi) sinirleri etkiyerek benzer şikayetlere yol açabilir.
Yaralanmalar
Kas, eklem, sinir veya yumuşak dokuların zedelendiği yaralanmalar nöropatik ağrı yapabilir. Bel, boyun, kol veya bacak yaralanmaları sinir hasarına yol açabilir. Bel-boyun fıtıkları omurilik veya sinir köklerini sıkıştırabilir. Yumuşak dokular iyileşse de sinir yapılarının iyileşme kapasitesi daha düşüktür. Sonuçta yaralanmadan yıllar sonra bile devam eden ağrılar görülmektedir.
İlginizi Çekebilir: Bel Fıtığı ve 5 Yaygın Sebebi
Enfeksiyon
HIV-AIDS, sifiliz, zona yanma, sızlama şeklinde ağrıya neden olabilen enfeksiyonlardır.
Amputasyon
Nöropatik ağrının nadir bir nedeni kol ya da bacağını kaybetmiş ampute kişilerde görülebilen hayalet (fantom) uzuv sendromudur. Beyin artık var olmamasına karşın, kaybedilen uzuv kısmından ağrı sinyalleri aldığını zanneder. Bunun nedeni ampute kısma yakın sinir liflerinin beyne hatalı sinyal göndermesi veya beyindeki değişiklikler olabilir. Kol ve bacak dışında, parmak, kulak ya da kaybedilen başka bir vücut kısmı için de fantom ağrı hissedilebilir.
İlginizi Çekebilir: Boyun Ağırısı Neden Olur?
Diğer Nedenler
- B vitamini eksikliği
- Sinir sıkışmaları
- Tiroit hastalıkları
- Yüz sinirlerindeki problemler
- Omurga hastalıkları
Belirtiler
- Yanma, zonklama veya sızlama şeklinde ağrı
- Karıncalanma veya uyuşma, iğne batması hissi
- Herhangi bir nedenle ilişkisiz, kendi kendine başlayan ağrı
- Normalde ağrı yapmaması gereken şeylerin ağrıya neden olması, örneğin elbisenin sürtünmesi, hafif dokunma, soğuk hava.
- Sürekli devam eden rahatsızlık veya anormallik hissi
- Uyuma ve dinlenmede zorlanma
- Kronik ağrıya bağlı psikolojik sorunlar
Tanı
Nöropatik ağrının tanısı şikayetlerin sorgulanması ve fizik muayene ile konulur. Bu amaçla standardize edilmiş bazı anket ve tarama testleri vardır. Risk faktörleri açısından kişi sorgulanır. Nedeni araştırmak için kan tetkiki, görüntüleme yöntemleri (Röntgen, MRG, USG vb), elektromiyografi (EMG) gibi ileri araştırmalar gerekebilir.
İlginizi Çekebilir: Bel Ağrısı Tedavisi Nasıl Olur?
Tedavisi
Tedavide ilk adım altta yatan hastalığı belirlemek ve mümkünse tedavi etmektir. Bunun dışında ağrıyı gidermek için çeşitli ilaç tedavileri, fizik tedavi ve alternatif yöntemler mevcuttur.
- Basit ağrı kesici ilaçlar (parasetamol, non-steroid anti-inflamatuar ilaçlar)
- Ağrı kesici krem ve plasterler (lidokain, kapsaisin vb)
- Opioid ağrı kesiciler
- Antidepresan ilaçlar (trisiklik antidepresanlar, serotonin-norepinefrin geri alım inhibitörleri)
- Antiepileptik ilaçlar (gabapentin, pregabalin)
- Sinir blokları (ağrıdan sorumlu olduğu düşünülen sinir lifi çevresine lokal anestezik ve steroid içeren enjeksiyon yapılabilir)
- İmplantlar (omurilik stimülatörleri)
- Yaşam tarzı değişiklikleri (iş ve ev ortamında düzenlemeler)
- Fizik tedavi (masaj, elektrik stimülasyonu, egzersiz)
- Diğer yöntemler (akupunktur)
Okumaya Devam Edin: Sinir Sıkışması Nedir? Neden Olur?
Bu makale Doktorfizik Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmış ve onaylanmıştır.
Referans
- Colloca L, Ludman T, Bouhassira D, et al. Neuropathic pain. Nat Rev Dis Primers. 2017;3:17002. Published 2017 Feb 16.