- Bel Fıtığı Nedir? Bel Fıtığı Neden Olur?
- Bel Fıtığı Kimlerde Görülür?
- Bel Fıtığı Belirtileri Nelerdir?
- Bel Fıtığı Kendi Kendine Düzelir Mi?
- Bel Fıtığı Fizik Tedavi İle Düzelir Mi?
Bel Fıtığı Nedir? Bel Fıtığı Neden Olur?
Bel fıtığı fizik tedavi ile tedavi edilebilir mi yazımıza başlamadan önce bel fıtığı nedir bunu anlamamız gerekir. Bel fıtığı, omurga kemiklerimizin arasında yastıkçık görevi gören disklerdeki bozulmaya bağlı gelişir. Bel fıtığı ani travma ya da omurganın uzun süre strese maruz kalması sonucu oluşabilir. .
Omurgaya yük bindiğinde diskin dış kısmını oluşturan “annulus fibrozus” lifleri yırtılabilir. Diskin merkezi kısmında “nükleus pulpozus” denilen jelsi içerik bu yırtıklardan sızar. Bu maddenin sızma ya da taşmasına bel fıtığı denilir. Bel fıtığı tekrar tekrar ağır yük kaldırma, obezite, duruş bozukluğu ve sigara içiciliği gibi nedenlerle oluşabilir.
Bel Fıtığı – Bulging Nedir?
Bulging ifadesi bel MRG raporlarında sıklıkla geçmektedir. “L4-L5 diskinde bulging” gibi ifadeler hastalar için merak konusudur. Yukarıda bahsettiğimiz gibi; disk içindeki jelsi maddenin normal yerinden oynayarak arkaya doğru çıkıntı yapmasına, arka çizgiden taşmasına bulging denilir.
Bulging bel fıtığının birinci aşamasıdır denilebilir. Bulging durumundaki bel fıtıkları genellikle ameliyat gerektirmez. Çünkü ameliyatın skar dokusu oluşumu ve iltihabi süreç gibi etkileri uzun dönemde bel yapısını daha da bozabilme ihtimali taşır.
Bulging bel fıtıklarına bağlı şikayetler fizik tedavi yöntemleri ile büyük oranda iyileşir. Fizik tedavi yöntemleri ağrı ve kas spazmını azaltma, iltihabı azaltma, kan dolaşımını arttırma, bel ve karın kaslarını güçlendirme yolu ile etki eder.
İlginizi Çekebilir : “Bulging Nedir?“
Bel Fıtığı En Sık Hangi Seviyelerde Oluşur?
Bel fıtığı en sık, belin alt seviyelerinde L4-L5 ve L5-S1 denilen seviyelerde oluşur.
Bel fıtıklarının büyük bir kısmı ameliyat gerektirmez ve fizik tedaviden yarar görür. Fizik tedavi ve rehabilitasyon hekimi, kişinin şikayetlerini sorgulayıp muayene ederek uygun tedavi programını oluşturur.
Bel Fıtığı Kimlerde Görülür?
30 yaş altındaki kişilerde disk yumuşak ve esnektir, omurganın maruz kaldığı şokları mükemmel bir şekilde emer. Ancak yaş ilerledikçe diskin esneme kabiliyeti azalır. 50 yaşından sonra diskin merkezindeki jelatin benzeri madde (nükleus pulpozus) kuruyup esneme özelliğini yitirir ve bu nedenle fıtıklaşmaya daha az eğilimli olur.
Bel fıtığı en sık 30-50 yaşlarında olan bireylerde görülür. Daha yaşlılarda disk yapısındaki bozulmalar “dejeneratif disk hastalığı” veya kireçlenme (dejeneratif eklem hastalığı) denilen ağrılı sorunlara yol açabilir.
Erkekler, kadınlardan iki kat daha fazla risk altındadır.
İlginizi Çekebilir : “Bel Kireçlenmesi Neden Olur?“
Bel Fıtığı Belirtileri Nelerdir?
Bel fıtığında, fıtıklaşan diskin bulunduğu bölgeye ve fıtıklaşma seviyesine göre değişen belirti ve bulgular görülebilir. Bel bölgesinde görülen ağrı ve tutukluk hissinin yanı sıra olası bir sinir sıkışmasına bağlı belirti ve bulgular da görülebilir. Bunlar:
- Kas kuvvetinde azalma
- Duyu problemleri (hissizlik, uyuşma, karıncalanma)
- Reflekslerde azalma gibi belirtilerdir.
Yukarıdaki görselde temsil edildiği gibi, belden çıkan sinir kökleri bacakta belli bir bölgenin duyusunu almaktan sorumludur. Bu nedenle bel fıtıklarında siyatalji de denilen bacak ağrısı, uyuşma, yanma gibi şikayetler olabilir.
Bel Fıtığı Kendi Kendine Düzelir mi?
Yıpranmış ve fıtıklaşmış bir diskin yeniden eski haline dönmesi anlamında bir iyileşme olmaz. Ancak şikayetlerin azalmasına yönelik vücudun kendi mekanizmaları vardır.
Fıtık ilk oluştuğunda içinde bulunan su zamanla kaybolur ve çevre dokulara geçer. Bu da fıtık büyüklüğünü azaltabilir. Örneğin yerinden kopmuş bir diskin, bağışıklık sistemi cevabı sonucu büyüklüğünün azalması mümkündür.
Bel fıtıkları zaman içinde tam olarak düzelmese de boyutlarında küçülme olabilir. Böylece sinir kökü basısı rahatlayabilir ve şikayetler azalabilir.
Bel Fıtığı Fizik Tedavi ile Düzelir mi?
Hastaların bir kısmı fıtığın kaybolmasına çok önem vermektedir. Açıkçası fizik tedavi ile fıtıklaşmış bir diski önceki haline, sağlıklı yepyeni bir disk haline döndürmek amaçlanmaz. Fizik tedavinin amacı şikayetlerin kontrol altına alınarak bel ağrısı ataklarının tekrarlamasını önlemektir.
Sağlıklı kişilerde yapılan MRG incelemelerinde, büyük bir kesimde herhangi bir ağrı olmamasına rağmen bel fıtığı olarak tanımlanan anormal görüntüler saptanmıştır. Yani bel fıtığı olsa bile çoğu kişi normal hayatına devam eder. Ciddi sinir basısı yapan, ayakta kuvvet kaybı oluşturan bel fıtıkları ameliyat edilebilir.
Bazı iyi tanımlanmış acil haller dışında bel fıtığı tedavisi için öncelikle fizik tedavi yöntemleri uygulanır. Fizik tedavide derin doku masajı, sıcak veya soğuk tedaviler, elektroterapi, hidroterapi, traksiyon ve egzersiz uygulamaları yapılır.
Bel fıtığında uygulanan fizik tedavi yöntemleri pasif ve aktif tedaviler olarak ikiye ayrılır:
- Pasif Tedaviler : Hastanın aktif katılım sağlamadığı masaj, elektroterapi uygulamaları ve ısıtıcı tedavilerden oluşur.
- Aktif Tedaviler: Hastanın katılımını gerektiren egzersiz tedavileridir.
Bel fıtığında, öncelikle pasif fizik tedavi ile başlanır ve ağrı kontrolü sağlandıktan sonra hastalığın tekrar etmesini önleyici aktif egzersiz tedavilerine geçilir.
Bel Fıtığı Fizik Tedavi – Pasif Fizik Tedavi Uygulamaları
Elektroterapi: Cilt üzerine yerleştirilen elektrotlar ile hafif elektrik akımı verilerek sinirler uyarılır. Özellikle TENS (transkutanöz elektriksel sinir stimülasyonu) uygulaması sıkça tercih edilir. TENS, kas spazmını ve ağrıyı azaltıcı etki gösterir.
Masaj: Bel ve sırt kaslarına yapılan yüzeyel ve derin doku masajları, bu bölgedeki kas spazmlarını çözmede ve ağrıyı azaltmada etkilidir.
Sıcak Tedaviler: Doku kan akımını arttırır. Böylece dokuya daha fazla oksijen ve besin gider, dokuda birikmiş olan atık maddeler ise uzaklaştırılır. Özellikle kronik bel ağrılarında kas spazmını gevşetmede etkilidir.
Soğuk Tedaviler: Dolaşımı azaltır ve bu özelliği ile iltihabi cevabı, kas spazmlarını ve ağrıyı azaltıcı etki gösterir.
Traksiyon (Çekme): Bel ve bacaklara bağlanan kayış ve kemerlerle bel omurlarına çekme kuvveti uygulanır. Yer çekiminin aksi yönde uygulanan bu kuvvet ile kemikler ve disk üzerindeki baskı azaltılır. Fıtık da üzerindeki basıncın azalması ile küçülebilir.
Bel Fıtığı Fizik Tedavi – Aktif Fizik Tedavi Uygulamaları
Bel fıtığı, fizik tedavi kapsamındaki aktif uygulamalar ile iyileşme gösterir. Yapılan egzersizler ile kişide esneklik, kor stabilitesi, kuvvet ve eklem hareket açıklığı yönünden iyileşmeler görülür. Egzersizler, ağrının tekrarlamasını önlemenin yanında kişinin genel sağlığına da katkıda bulunur.
- Bel ve karın kaslarının güçlendirilmesi ile stabilite arttırılarak bel ağrılarının tekrarlaması önlenir ve omurga, zorlanmalara karşı korunur.
- Doğru esneme teknikleri ile eklem hareket açıklığında artış ve kas spazmlarında azalma sağlanabilir.
- Fizyoterapist eşliğinde yapılan su içi egzersizler de bel ağrısının azalmasını sağlar.
Pasif fizik tedavi yöntemlerinden sonra aktif tedavilere katılım göstermek, bel fıtıklarında uzun dönemli yarar sağlamak için şarttır!
Okumaya Devam Edin : “Bel fıtığı olan egzersiz yapabilir mi?“
