Araknoidit Nedir? Belirtileri ve Tedavisi

Araknoidit, omuriliği saran ve koruyan zarlardan biri olan araknoid zarın iltihabına bağlı gelişen bir ağrılı durumdur. Şiddetli batma, yanma tarzı ağrılar ve nörolojik problemlerle karakterizedir.

Merkezi sinir sistemini oluşturan beyin ve omurilik çepeçevre 3 tabaka zar ile sarılıdır. En içteki tabaka pia mater, en dıştaki tabaka ise dura materdir. Orta tabaka ise araknoid zardır. Beyin-omurilik zarları esas olarak kollajen ve elastin gibi bağ dokusundan oluşur. Yaralanma, travma, tümör, enfeksiyon, genetik hastalıklar, otoimmün hastalıklar araknoid zarda zedelenme ve çözülmeye yol açabilir.

Araknoidit Belirtileri

Araknoidit herkeste aynı belirtileri yapmaz. Çoğunlukla omuriliği bel seviyesinde etkiler ve bacaklara giden sinirlerin rahatsız olmasına bağlı şikayetler ortaya çıkar. En sık belirtisi ağrıdır. Bunun yanında bacaklarda karıncalanma, uyuşma veya kuvvet kaybı görülebilir. Elektrik çarpması gibi hisler oluşabilir. Bacaktan aşağıya su damlası kayıyormuş gibi hisler olabilir. Ağrılar sürekli olabilir, belli pozisyonlarla azalabilir. Örneğin bazı kişiler ayakta rahat ederken diğerleri sırt üstü yatarken daha rahat olabilir. Kas krampları, spazmlar ve kontrolsüz kas seğirmeleri olabilir. Mesane, bağırsak ve cinsel işlevlerde sorunlar görülebilir. Hastalık ilerledikçe belirtiler ağırlaşabilir, kişi çalışamaz hale gelebilir.

Omuriliğin boyun bölgesinde veya beyni saran araknoid zarda da iltihap olabilir. Bunlar çok daha nadir görülür.

Nedenleri

Araknoid zarın iltihabı skar dokusu oluşmasına yol açar. Omurilikten çıkan sinir lifleri birbirine yapışır ve fonksiyonlarını normal olarak yürütemez. Araknoid zarda iltihap (inflamasyon) şu nedenlerle olabilir:

Omuriliğin direkt travma sonucu yaralanması
Kimyasallar: Miyelografi filmlerinde kullanılan kontrast madde bazı araknoid vakalarından sorumlu tutulmuştur. Bu şüphenin ardından kullanılan kontrast maddeler değiştirilmiştir. Güncel kontrast maddelerin araknoidite yol açmadığı kabul edilmektedir. Epidural steroid enjeksiyonlarındaki bazı koruyucu maddelerin araknoidit yapabildiğine dair endişeler vardır.
Bakteri veya virüs enfeksiyonları: Virüs veya mantarlara bağlı menenjit ya da tüberküloz gibi hastalıklar omurilik sinirlerini etkileyebilir. Tarihte araknoidit ilk defa 19. yüzyılda tüberküloz ve sifilis başta olmak üzere enfeksiyonların neden olduğu bir durum olarak tanımlanmıştır.
Omurilik sinir köklerinin kronik olarak yani uzun süre sıkışması araknoidite yol açabilir. Bel fıtığı, omurilik kanalı daralması gibi durumlar bunu yapabilir.
Omurga cerrahisi veya omurilik bölgesine yapılan diğer girişimsel işlemler komplikasyon sonucu araknoidit riski oluşturabilir.

Tanı

Araknoidit nadir görülen bir hastalık olduğu için tanısı zor olabilir. Bilgisayarlı tomografi ve manyetik rezonans görüntüleme (emar) tanıya yardım edebilir. EMG ile sinir köklerinin zarar görüp görmediği araştırılabilir.

Günümüzde en sık olarak lumbo-sakral adezif araknoidit görülmektedir. Lumbo-sakral MRG’de omuriliğin aşağısındaki kauda ekuina sinir kökleri birbirine ve omurilik kanalını saran araknoid tabakaya yapışmış halde görülür.

Tedavi

Araknoiditi kesin olarak iyileştiren bir tedavi yoktur. Yapılan tedaviler diğer kronik ağrı durumlarında uygulananlara benzer. Tedavilerin odak noktası ağrı ve diğer şikayetleri azaltarak kişinin yaşam kalitesini ve fonksiyonelliğini arttırmaktır. Ağrı kesici ilaçlar, fizik tedavi, egzersiz ve psikoterapi önerilebilir. Düzenli yürüyüş, bacakları nazikçe germe-esnetme egzersizleri, hidroterapi, nefes egzersizleri, hafif ağırlıklarla egzersizler beyin omurilik sıvısı dolaşımını arttırarak sinir köklerinin yapışmasını önleyebilir.

Araknoidit ağrısı en şiddetli ağrılardan biridir. Standart ağrı tedavileri dışında damar içi lidokain, C vitamini, ketamin uygulamaları ağrıda uzun süreli azalma sağlayabilir.

Ameliyat ile tedavi tartışmalıdır çünkü sonuçları yeterince iyi değildir. Steroid enjeksiyonları ve implante elektrik stimülasyon tedavileri de denenmektedir.

Araknoidit tedavisi için 3 aşamalı yeni bir yaklaşım önerilmektedir. Bu aşamalar nöroinflamasyonu baskılamak, nörorejenerasyonu teşvik etmek ve ağrıyı kontrol etmektir. Araknoiditteki iltihabi süreç glia hücreleri tarafından yürütülmektedir. Glial hücre aktivasyonunu baskılamak için bazı ilaç ve hormon tedavileri üzerinde çalışılmaktadır. Bunun yanında beyin ve omuriliğin iltihabı baskılamak ve hasarlanan sinir hücrelerini onarmak için bazı hormonlar ürettikleri keşfedilmiştir. Nörosteroidler olarak da adlandırılan bu hormonların dışarıdan uygulanması araknoiditin iyileşmesine yardım edebilir.

Okumaya devam edin : “Omurilik İltihabı – Transvers Miyelit” başlıklı yazımızı okuyun.