İnme veya başka bir nedenle beyin hasarı gelişmiş felçli hastaların günlük yaşamlarında bağımsız olmalarını sağlamak ve fonksiyonel becerilerini arttırmak için adaptif cihazlar kullanılabilir. Giyinme, banyo yapma, kişisel hijyen ve bakım, yemek hazırlama, beslenme, tuvalet ve yürüme gibi günlük yaşamın hemen her alanına özel yardımcı araçlar tasarlanmıştır. İletişim, bilgisayar kullanma, araba sürme gibi işlere yardımcı araçlar da vardır. Bazı yardımcı araçlar genel sağlık sigortası tarafından belli oranda karşılanır. Kişiye özel yapılması veya hijyen gibi nedenlerle bu tür ürünler beğenilmediği takdirde iadesi mümkün olmayabilir. Hangi tip yardımcı araçların en uygun olduğu konusunda fizik tedavi ve rehabilitasyon doktorunuz veya bu konularda tecrübeli fizyoterapist, iş ve uğraşı terapisti, rehabilitasyon hemşiresi, ortotist gibi sağlık profesyonellerine danışabilirsiniz.
Harekete Yardımcı Araçlar
Tekerlekli walker / yürüteç: Eğer kişi her iki kol ve bacağını kullanabiliyor ancak hafif güçsüzlük veya denge sorunları yaşıyorsa tekerlekli walker uygun bir araç olabilir. Kişi her iki elini kullanarak yürüteci itebilmelidir. 2 tekerlekli walker, 4 tekerlekli walker ve rollator (dört tekerlekli ve oturma yeri olan) gibi tipler vardır.
Hemi-walker ve dört ayaklı baston: İnme geçirmiş kişi vücudunun bir yarısı iyi kontrol edemiyorsa (hemipleji gelişmişse) hemi-walker veya dört ayaklı baston kullanması gerekebilir. Bu araçlar tek ayaklı bastona göre daha geniş destek yüzeyine sahiptir ve kullanmak için tek el yeterlidir. Dört ayaklı bastonun destek alanı ihtiyaca göre geniş veya daha dar olabilir. Bu araçların bir dezavantajı engelli kişi sadece sağlam tarafına güvenerek yürüdüğü için zayıf tarafı ihmal edebilir. Bu nedenle zayıf tarafı çalıştıran ve uyaran egzersizlere mutlaka devam edilmelidir.
Tek ayaklı baston: Eğer engelli birey ayakta dururken ve yürürken çok az desteğe ihtiyaç duyuyorsa tek ayaklı baston önerilebilir.
Tekerlekli sandalyeler ve scooter’lar: Çoğu engelli birey hareket kabiliyetleri kısıtlandığı için tekerlekli sandalyeye ihtiyaç duyar. Hemi-tekerlekli sandalye inmeli bireylerin kullanabilmesi için özel tasarlanmış bir tekerlekli sandalyedir. Oturma yeri yere yaklaştırılarak tek ayakla ilerletilebilir. Akülü tekerlekli sandalye ve scooter’lar da tek elle kontrol edilebilir.
Banyo için Yardımcı Araçlar
Duş sandalyeleri ve küvet oturakları: Düz ayak duşlar için sırt desteği olan veya olmayan duş sandalyesi alınabilir. Eşiği olan banyo küvetleri için hem küvetin içine hem de dışına uzanan transfer oturağı yararlı olabilir. Duş altında sandalyede daha iyi yıkanabilmek için uygun bir duş başlığı kullanılabilir.
Tuvalet oturakları ve yatak başı (portatif) oturaklar: Yüksek tuvalet oturağı veya tutacaklı oturaklar tuvalete oturup kalkmayı kolaylaştırabilir. Eğer kişi banyoya ulaşamıyorsa veya yatağının yanında tuvaletini yapması gerekiyorsa portatif oturaklar kullanılabilir.
Banyo yapma ve giyinme için diğer yardımcı araçlar: Banyo eldiveni, şampuan tepsisi, uzun saplı sünger, uzatıcılar, uzun ayakkabı çekecekleri, çorap yardımcıları, elastik ayakkabı bağcıkları, giyinme çubukları, düğme kancaları ve pek çok başka araç daha vardır.
Mutfak için Yardımcı Araçlar
Tek elle kullanılabilen peynir kesme aparatı, kavisli bıçak, vantuzlu kesme tahtası, eğimli tabak gibi araçlar mutfak işlerini kolaylaştırabilir.
Hastane Yatağı
Elektrikli hastane yatakları kişinin yatakta oturmasını ve yataktan kalkmasını kolaylaştırabilir. Özellikle yutma güçlüğü olan, PEG tüpü ile beslenen kişiler için bu önemlidir. Hastane yatakları hareket edemeyen engelli bireylerin bakımlarının daha rahat yapılmasını sağlar.
Kişisel Bakım Araçları
Saç kurutma makinesi askısı, diş macunu tüpü sıkacağı, adaptif tutma yeri olan çeşitli araçlar kişisel bakımı kolaylaştırabilir.
Referans
- Gitlin LN, Luborsky MR, Schemm RL. Emerging concerns of older stroke patients about assistive device use. Gerontologist. 1998;38(2):169–180. doi:10.1093/geront/38.2.169
