Diz kireçlenmesi sıklıkla hastalara “eklem sıvısı azalması” şeklinde anlatılmaktadır. Viskosuplementasyon denilen, niteliği bozulmuş eklem sıvısının takviye edildiği tedavilerin mantığını anlatabilmek açısından “dizinde sıvı bitmiş” ifadesi yararlı olsa da, gerçekte ne kadar doğrudur?
Eklem kireçlenmesi (osteoartrit) eklem kıkırdağının incelmesi veya kaybolması, kıkırdak altındaki kemiğin sertleşmesi, kemik köşelerinde dikensi çıkıntılar oluşması şeklinde bulgulara yol açan bir hastalıktır.
Eklem kireçlenmesi neden olur?
Yaş ilerledikçe eklem kireçlenmesi görülme sıklığı artmaktadır. 65 yaş üstünde hemen herkeste en az bir eklemde kireçlenme bulguları görülebilir. Eklem kireçlenmesi yapısal olarak bulunsa da herkeste şikayete yol açmaz. Eklem anatomisindeki doğuştan veya sonradan oluşan anormallikler, travma öyküsü, ailesel yatkınlık, kas zayıflığı, eklemlerin aşırı veya yetersiz kullanımı, eklemlerin fazla esnek olması (hipermobilite), obezite eklem kireçlenmesi nedeni olabilir.
Eklem sıvısı azalması nasıl etki eder?
Normalde eklemlerde sinoviyal sıvı denilen sıvı bulunur. Temel görevi eklemlerin sürtünmesiz şekilde hareketini sağlamaktır. Sinoviyal sıvıya kayganlaştırıcı özelliğini veren temel madde hyaluronik asittir. Sağlıklı kişilerde hyaluronik asit molekülü oldukça büyüktür. Büyüklüğü sayesinde çeşitli şekiller oluşturarak sinoviyal sıvıya kıvam kazandırır. Hyaluronik asit ayrıca proteoglikan denilen moleküllere bağlanarak eklem kıkırdağını sağlamlaştırır. Eklem kireçlenmesi olan hastalarda hyaluronik asit molekülü küçülür. Bu nedenle eklem sıvısının kıvamı azalır ve hareketler sırasında sürtünme artar. Yani diz kireçlenmesi başta olmak üzere eklem kireçlenmelerinde eklem sıvısı azalır ya da biter demek tam olarak doğru değildir. Temelde olan şey eklem sıvısının niteliğinin bozulmasıdır.
Eklem sıvısı takviyesi nedir?
Diz kireçlenmeli hastalara sıklıkla “dizinde sıvı bitmiş” denilerek hyaluronik asit başta olmak üzere çeşitli viskosuplementasyon ürünleri önerilmekte ve uygulanmaktadır. Görüldüğü gibi aslında sıvı miktar olarak azalmasa da, hatta bazen artsa bile, görevini yapmasını sağlayan kıvamını kaybetmektedir. Hyaluronik asit enjeksiyonları ya da diz iğneleri bu nedenle yararlı olmaktadır. Hyaluronik asit içeren diz iğneleri eklemin kayganlaşmasını (menteşenin yağlanması gibi) sağlar, sürtünmeyi azaltır, eklemin şok emici özelliğini arttırır, kireçlenmenin ilerlemesini yavaşlatabilir. Viskosuplementasyon ile hastaların bir kısmında ağrı, tutukluk gibi şikayetler azalır ancak herkeste yüzde yüz başarı gösteren bir tedavi değildir. Diz kireçlenmesi için hyaluronik asit enjeksiyonları hakkında daha fazla bilgiye buradan ulaşabilirisiniz.
