Beyin tümörü ve fizik tedavi süreçlerine değinmeden önce bazı tanımların üzerinden geçmek faydalı olacaktır. Tümör, anormal hücrelerin oluşturduğu doku kitlesidir. Tümör kelimesi bazen kanser ile eş anlamlı kullanılsa da her tümör kanser demek değildir.
Tümör; iyi huylu (benign tümör) veya kötü huylu (malign tümör) olabilir:
- İyi huylu tümörler vücudun başka bölgelerine yayılım göstermezler, ancak bulundukları yerde zaman içinde büyüyebilirler. Tedaviye iyi yanıt verirler.
- Kötü huylu tümörler ise kanser demektir. Ortaya çıktıkları yerden vücudun başka kısımlarına yayılabilirler ve tedavi edilmeleri daha zordur.
Beyin Tümörü
Beyin tümörleri, tümörün kaynaklandığı dokuya göre sınıflandırılırlar:
- Primer beyin tümörü; beyin dokusundan gelişen tümörlerdir.
- Metastatik beyin tümörü ise; vücudun başka yerinde ortaya çıkan ve dolaşım yolu ile beyne ulaşan tümörlerdir.
Primer beyin tümörleri iyi huylu veya kötü huylu olabilirler. İyi huylu beyin tümörlerinden en sık görüleni menenjiyomlardır. Kötü huylu beyin tümörlerinin büyük kısmını ise gliomalar oluşturur. Bunların da en sık görüleni glioblastoma multiformedir.
Beyin Tümörü Hayati Risk Oluşturur
Beyinde oluşan iyi huylu tümörler; vücudun diğer kısımlarında oluşan iyi huylu tümörlere kıyasla daha tehlikelidirler. Başka yere yayılım göstermemesi ve yavaş büyümesine rağmen benign beyin tümörleri hayati risk oluşturabilir. Bunun başlıca nedeni kafatasının kapalı bir kutu olması ve fazladan doku büyümesi için bir alan bulunmamasıdır.
İyi huylu beyin tümörleri:
- Normal beyin dokusunun sıkışmasına,
- Kafa içi basıncın artmasına,
- Konuşma bozukluğuna,
- Nöbetlere ve
- Felce yol açabilir.
Bu nedenle, iyi huylu beyin tümörleri sıklıkla ameliyatla alınırlar.
Beyin Tümörü Tedavisi
İyi huylu beyin tümörleri cerrahi, radyoterapi veya ikisinin kombinasyonu ile tedavi edilebilirler. Bazen girişimsel tedaviler yerine belirli aralarla doktor takibi yeterli olabilir. Özellikle yaşlı hastalarda ve küçük tümörlerde bu seçenek tercih edilebilir. Takiplerde tümörün büyümediği görülürse ameliyat gerekli olmayabilir.
Beyin tümörü ameliyatı sonrası, kişi genellikle ameliyat öncesine göre fonksiyonel açıdan iyileşme gösterir. Ancak beyin tümörü ameliyatların inme ve beyin ödemi gelişmesi gibi riskleri de mevcuttur.
Beyin Tümörü Sonrası İyileşme Süreci
Beyin tümörü ameliyatı sonrası iyileşme süreci her hasta için farklılık gösterir. Tümörün yeri, ameliyat sırasında beyinde etkilenen alanlar, hastanın yaşı ve genel sağlık durumu iyileşme sürecine etki eden faktörlerdendir.
Beyin cerrahisi servisinden taburcu edilen hasta ve hasta yakınları iyileşme süreci hakkında bilgilendirilirler. Yara bakımı, ilaçların doğru kullanımı, hangi durumlarda sağlık kuruluşuna gelinmesi gerektiği, kontrol randevularının planlanması başlıca görüşülmesi gereken konulardır.
Beyin tümörü ameliyatı geçiren bazı hastalar direkt eve taburcu edilirken bazı hastalar için yatılı fizik tedavi ihtiyacı olabilir. Tümör dokusunun kendisi veya beyin ameliyatı sırasındaki işlemler, çeşitli derecelerde beyin hasarına yol açabilirler. Bu durumda, kişide fonksiyon kayıpları ve kısmi veya tam felç tablosu meydana gelebilir.
Bu hastalarda, en erken dönemden itibaren, kapsamlı yatılı fizik tedavi ve nöro-rehabilitasyon uygulamaları başlanmalıdır. Fizik tedavi, ergoterapi, konuşma terapisi, yutma terapisi, robotik fizik tedavi gibi rehabilitasyon yaklaşımları bir arada uygulanır.
Fizik tedavi ve rehabilitasyon hekimi hastayı detaylıca muayene eder, hastanın fonksiyonel durumunu belirler ve ihtiyaçlarına uygun rehabilitasyon programını oluşturur. Hedeflere ulaşmak için izlenecek tedaviler nöro-rehabilitasyon ekibi tarafınca uygulanır:
- Fizik tedavi ve rehabilitasyon doktoru,
- Fizyoterapist,
- Ergoterapist,
- Konuşma – Yutma Terapisti,
- Fizik Tedavi Teknikleri,
- Rehabilitasyon Hemşiresi,
- Ortez – Protez Teknikeri,
- Psikolog ve
- Sosyal Çalışmacı gibi sağlık profesyonelleri tedavi sürecine katılır.
Gerekli durumlarda beyin cerrahisi, nöroloji, psikiyatri ve iç hastalıkları gibi branşlardan tıbbi görüş talep edilir.
Beyin tümör ameliyatı sonrası fizik tedavi hastanede yatarak, ayaktan veya evde yapılmak üzere planlanabilir. En uygun tedavi yerinin seçiminde; hastanın genel durumu, öğrenme potansiyeli, bir günde terapilere aktif katılabildiği süre göz önüne alınır.
