Kas denildiğinde ilk akla gelen görüntülerden biri dirseği bükerek kolun ön tarafında bulunan kasları şişirmektir. Vücut geliştirme yarışmalarından Temel Reis çizgi filmine kadar bu poz zihnimize adeta kazınmıştır. Biseps kası, kolumuzun ön tarafında, dirseğimizi bükünce şişkinleşen kitledir. “Biseps” ismini iki başlı olmasından dolayı almaktadır. Latince kas anlamına gelen musculus kelimesinin kökeni de bisepsin kasıldığında fare sırtına benzetilmesinden gelmektedir. “Küçük fare” demek olan musculus bu nedenle kasları ifade etmede kullanılmıştır.
Anatomi
Biseps kası omuzdaki kemiklere iki tendon vasıtasıyla tutunur. Bunlara uzun ve kısa tendonlar denir. Uzun tendon humerus kemiğinin intertuberküler oluğundan ve omuz eklemi içinden geçerek omuz soketi olan glenoid çukurun üst ucuna yapışır. Kısa tendon ise kürek kemiğinin üst kenarında korakoid proses denilen çıkıntıya yapışır. Biseps kasının alt ucu ise dirsekte radius kemiğine tutunur.
Muskulokutanöz sinir tarafından uyarılır. Omurilik düzeyinde C5, C6 ve C7 spinal sinir köklerinden lif alır.
Fonksiyon
Biseps kası hem omuz hem de dirsek eklemi üzerinden geçer. Ancak esas hareketi dirseğe yaptırır. Dirseği bükmeyi ve önkolu dışa döndürmeyi (supinasyonu) sağlar. Omuz eklemi üzerindeki etkisi ise daha azdır.
Biseps Tendiniti
Biseps kasının omuza tutunan uzun tendonundaki sorunlar omuzun ön tarafında hissedilen ağrıların sık görülen nedenleri arasındadır. Uzun tendonun iltihabı biseps tendiniti denilen duruma neden olur. Omuzun ön tarafında tendonun bulunduğu yerde şişlik, kızarıklık ve hassasiyet olur. Baş üstü seviyeye yük kaldırırken şikayetler artar. Omuzdan ara ara kütleme sesi veya takılma hissi alınabilir. İltihap uzun süre devam ederse tendon kılıfı kalınlaşabilir. Oluşan hasar nadiren dayanıklılığın iyice azalmasına ve tendonun kopmasına yol açabilir.
Biseps tendiniti genelde omuz eklem kireçlenmesi, omuz kıkırdağı (glenoid labrum) yırtığı, tekrarlayan omuz çıkıkları, omuz sıkışma sendromu, rotator kaf yırtığı gibi ek sorunlarla beraber bulunur. Omuzun meslek veya spor aktiviteleri nedeniyle fazla hareket etmesi ya da sadece günlük sıradan aktivitelere bağlı olarak biseps tendonu zaman içinde yıpranabilir ve biseps tendiniti gelişebilir.
Tanı şikayetler, fizik muayene, Röntgen, ultrasonografi, MRG gibi yöntem ve araçlarla konulur. Tedavisinde istirahat, soğuk uygulama, ağrı kesici ilaçlar, kortikosteroid enjeksiyonları, egzersizler, fizik tedavi önerilmektedir. Bu yöntemler etkisiz kalırsa ameliyat gerekebilir. Ameliyatı genelde kapalı (artroskopik) yapılır. Ameliyat sonrası fonksiyonları geri kazanmak için fizik tedavi uygulanır.
Biseps Yırtığı ve Rüptürü
Bisepsin alt uçtaki tendonu ise travma veya ağır yük kaldırma sırasında aşırı zorlamaya bağlı kısmi veya tam yırtılabilir hatta kopabilir. Biseps tendonu koptuğunda kasın karnı bir tarafa toplanır ve Temel Reis görünümü (Popeye deformitesi) oluşur. Kas şişkin görünmesine karşın tendonu koptuğu için dirseği bükme ve avucu yukarı döndürme kuvveti paradoksik olarak azalır. Kas yırtıkları genelde ameliyat edilmez. Soğuk uygulama ve non-steroid anti-inflamatuar ilaçlarla ağrı ve ödem azaltılır ve kas zaman içinde iyileşebilir. Şiddetli yaralanmalarda ise ameliyatla düzeltme gerekebilir.
Referans
- Raney EB, Thankam FG, Dilisio MF, Agrawal DK. Pain and the pathogenesis of biceps tendinopathy. Am J Transl Res. 2017;9(6):2668–2683. Published 2017 Jun 15.
