Felçli hastaların evde yapabilecekleri egzersizler iyileşme oranlarını arttırır. İnmeye bağlı felç rehabilitasyonunun odak noktası bol tekrar yapmaktır. Tekrar, inme geçirmiş beynin plastisite özelliği ile kendini yeniden programlamasını sağlamanın ana yoludur. Felçli hastalar evde fizik tedavi yaparken tekrarı arttırmaya yönelik stratejileri uygulamalıdır. Fizik tedavinin başarılı olması için mutlaka hastanede yapılması gerekmez. Yapılan araştırmalar sonucunda tedavinin uygulandığı mekan, hatta felçten sonra geçen zamana kıyasla egzersiz yoğunluğu ve sıklığının sonuçlar üzerinde en etkili bileşen olduğu görülmüştür.
1- Felç için egzersizlerinizi düzenli yapmalısınız.
Normal egzersizler kaslarınızı güçlendirmeye yöneliktir, felç egzersizleri ise beyninizi eğitmeyi amaçlar. Bunun için felç egzersizleri çok fazla sayıda tekrar içerir. Beynimiz belli duyulara ne kadar çok maruz kalır ve hareketleri yapmaya ne kadar çok çabalarsa o hareketi yapmayı sağlayacak sinir devrelerinin kurulma şansı o derece artar. Her ev fizik tedavi seansında belli hareketleri yüzlerce tekrar yapmanız gerekir.
2- Mükemmel olmasa da hareketi yapmaya çabalamak iyidir.
Klinisyenler arasında çok sayıda tekrar mı yoksa hareketi doğru yapmak mı daha önemli konusunda tartışmalar devam etmektedir. Bazı klinisyenler yanlış yapılan hareketlerin beyinde yanlış devreler oluşmasına yol açtığına ve iyileşmeyi olumsuz etkilediğine inanır. Diğerleri ise tüm hareketlerin tedavi edici etkisi olduğuna inanır, hiç veya az hareket etmek daha kötüdür der. Hareketleri yanlış yapmak ancak nasıl hareket ettiğinizi umursamaz ve yapabileceğinizin en iyisini yapmaya yoğunlaşmazsanız yararsızdır. Başta çabaladığınız hareketi yanlış yapıyor da olsanız, her tekrarda hatanızı fark edip daha iyisini başarmaya odaklanmanız durumunda beyindeki sinir devreleri de amaca yönelik olarak kendilerini ayarlayacaktır.
3- El ve kol felci için zorunlu kullanım tedavisini deneyin.
Felçli hastaların evde yapabilecekleri fizik tedavi yöntemlerinden birisi de zorunlu kullanım terapisidir. Zorunlu kullanım tedavisinde sağlam tarafın kullanımı bir sargı veya eldiven ile kısıtlanır. Böylece hasta günlük işlerinde felçli elini kullanmak zorunda kalır. Hasta tüm dikkat ve çabasını felçli kol ve eli üzerinde toplar. Felçli tarafta hiç hareket olmasa bile zorunlu kullanım terapisini denemekte fayda vardır. Günde 6 saat kadar uygulanması durumunda etkili olduğu bilinmektedir.
4- Elinizi ayna terapisi ile çalıştırın
Ayna terapisi de evde uygulayabileceğiniz basit fakat etkili fizik tedavi yöntemlerindendir. Masa üstü aynasını iki eliniz arasına yerleştirin. Sağlam elinizin aynadaki yansımasına bakarak daha önce öğrendiğiniz rehabiltasyon egzersizlerinizi her iki elinizle birden uygulamaya çalışın. Ayna görüntüsü beyninizde felçli elinizin de sağlam eliniz gibi hareket ettiği algısını oluşturacaktır. Bu algı beyin plastisitesini arttırır ve ince el becerilerinin geri kazanılmasını hızlandırır.
5- Daha iyi sonuçlar almak için zihinsel alıştırmalar yapın.
Zihinsel alıştırma veya mental pratik bir şeyi yaptığınızı hayal etmek demektir. Egzersize başlamadan önce zihninizde uygulayacağınız hareketleri yaptığınızı hayal edin. Hareketi görsel olarak hayal etmeniz fiziksel egzersize benzer şekilde beyin plastisitesini arttırır. Fiziksel egzersizle mental alıştırmaların kombine edilmesi daha iyi sonuçlar elde edilmesini sağlar. Her egzersiz öncesi birkaç dakika zihinsel alıştırma yapmayı ihmal etmeyin.
6- Evde kullanabileceğiniz egzersiz aletleri edinin.
Gerçekten ucuz ve basit birkaç alet edinerek evde yapacağınız fizik tedaviyi hem daha eğlenceli hem de daha verimli hale getirebilirsiniz. Denge tahtası, pilates (Bobath) topları, egzersiz bisikleti, terapi hamurları, ağırlıklar evde kullanabileceğiniz egzersiz araçlarından bazılarıdır.
7- Sabırlı olun.
Felçli hastaların rehabilitasyon süreci sabır ve kararlılık gerektirir. İyi şeylerin hemen şimdi olmasını arzu ederiz fakat felçte düzelme küçük adımlarla başarılır. Kısa yoldan mucizevi iyileşmeler beklemeyin. Her gün sabırla, tekrar tekrar egzersizlerinize devam etmelisiniz. Günün sonunda belki bir fark hissetmeyeceksiniz ya da çok küçük kazanımlarınız olacak. Ancak her gün disiplinli bir şekilde devam ederseniz haftalar veya aylar içinde iyi yönde değişimler ortaya çıkacaktır.
8- Doktor ve fizyoterapistinize güvenin.
“Bakalım belki işe yarar” gibi ikircikli düşünceler tedavinize yarar sağlamaz. Doktor ve fizyoterapistinizin yüzlerce felç geçirmiş hastayı tedavi ettiğini ve tüm dünyada onbinlerce felçli hastanın katıldığı bilimsel çalışmalar sonucunda etkisi kanıtlanmış yöntemleri size önerdiğini bilmelisiniz. “İşe yarayana kadar tedavime devam edeceğim” deme kararlılığını gösterin.
9- Dikkat dağıtıcı şeyleri ortadan kaldırın.
Evde fizik tedavi yaparken çevrenizde farkında olmadığınız dikkat dağıtıcı şeyler olabilir. Örneğin televizyon veya diğer ev sakinlerinin aktiviteleri, siz duymadığınızı sansanız da beyninizi meşgul eder ve dikkatinizi dağıtır. Bu nedenle yaptığınız egzersizlerden maksimum faydayı sağlayamayabilirsiniz. Evde fizik tedavi için mümkün olduğunca sakin bir ortam oluşturmalısınız.
10- Platonun sizi durdurmasına izin vermeyin.
Hastaneden taburcu olup evde fizik tedaviye başladığınızda plato olarak adlandırılan iyileşme hızınızda yavaşlama fark edebilirsiniz. Bunun motivasyonunuzu bozmasına izin vermeyin. Plato iyileşmenin durması demek değil, iyileşme hızında yavaşlama anlamına gelir. İyileşme siz durduğunuzda durur. Platoyu aşmanın en iyi yolu tedavi yöntemlerinizi çeşitlendirmektir. Farklı uyarılara maruz kalmak beyninizi iyileşmek için tekrar uyaracaktır.
11- Felcin sizi durdurmasına izin vermeyin.
Umudunuzu canlı tutmak iyileşmek için elzemdir. Kendinizi kısıtlamayın, dışarı çıkın, sosyalleşin. Diğer felçli kişilerle konuşun, hasta derneklerine katılın. Felci yenmeyi başarmış pek çok örnekten ilham alın. Umudunuzu asla yitirmeyin.
12-Spastisiteyle akıllıca başa çıkın.
Spastisite, yani kaslardaki sertlik ve istemsiz kasılma artışı inmeye bağlı felçte sık görülen bir durumdur. Egzersiz hareketleri spastisitenin azalmasına katkıda bulunur. Pasif germeler ve aktif hareketler beyindeki devreleri yeniden oluşturarak spastisiteyi azaltıcı etki gösterir. Spastisiteniz azaldığı gibi istemli hareketleriniz de sabırlı tedavi ile artacaktır.
İlginizi çekebilir:
