Gözlerimizle bakar fakat beynimizle görürüz. Beyin hasarı geçiren kişilerde görme duyusu zedelenebilmektedir. Bazen geçici görme kaybı yaklaşmakta olan felcin habercisi olabilir, böyle bir durumda hemen doktora başvurmalısınız. Her 4 felç hastasının 1’inde bir çeşit görme sorunu oluşur. Felçli hastada görme sorunları çok çeşitli niteliktedir. En sık olan görme problemlerinden biri her gözde görme alanının bir yarısının kaybıdır. Buna hemianopsi denilir. Bazı felçli hastalar önceden gördüklerinin sadece yarısını görebildiğinin farkında bile olmayabilir, böyle durumlara ise görsel ihmal denilir.
İlginizi çekebilir:
Felçli hastada görme neden bozulur?
Felç sonucu genelde beynin ya sağ ya da sol tarafı hasarlanır. Görme duyusu beynin arka tarafında oksipital lob denilen kısımda işlenir. Oksipital lobun hasarlandığı felçlerde görme duyusu bozulur. Sol oksipital lob hasarında her iki gözün sağ görme alanı bilgisi işlenemez. Sağ oksipital lob hasarında her iki gözün sol görme alanı bilgisi işlenemez. Nadiren hem sağ hem de sol oksipital lob hasarlanır. Bu durumda kortikal körülük (beyin körlüğü) denilen durum oluşur, yani kişi gözlerinde sorun olmamasına rağmen görme duyusunu yitirir.
Bazen felç, beyin sapından çıkıp göze giden ve göz hareketlerini sağlayan sinirleri hasarlayabilir. Bu durumda gözlerde belli yönlere bakışta felç oluşur. Gözlerle nesnelere sabit bakma ve hareketli nesneleri takip edebilme fonksiyonu bozulabilir. Felç anlama ve okuma güçlüğü yapabilir.
Görsel ihmal nedir?
Görsel ihmal, diğer ihmal sendromlarında olduğu gibi daha çok sağ beyin felçlerinde ortaya çıkar. Bu kişiler sol tarafta kalan görsel uyarıları algılamaz ve algılayamadıklarının eksikliğini de hissetmez. İhmal veya hemianopsisi olan bir kişinin herhangi bir şeyi bilinçli olarak görmezden geldiğini sanmamalısınız. Çevresinin belli bir alanına dikkat etmemesi kendi kararına bağlı olmaksızın gelişir. Çoğu felç hastasında görme alanı tam olarak düzelmese de iyileşmeler mümkündür. Görsel rehabilitasyon bu iyileşmeyi arttırabilir, kişinin günlük aktivitelerini daha rahat yapmasını sağlar, kendine güveni arttırır.
Sol görme alanını etkileyen hemianopi ve ihmalle başa çıkmak için bazı ipuçları:
- Felçli yakınınızın gözlerinizi ve başını sık sık sol tarafa çevirmesini hatırlatın.
- Felçli yakınınızın odanın içinde sol tarafa doğru gezinmesini sağlayın.
- Hastanız yürürken ayakları arasında sırayla gidip gelen bir fenerle ışık tutun.
- Hem dokunma hem de görme duyusuna hitap eden masa üstü oyunları ve bulmacalarla uğraşmasını sağlayın.
- Felçli yakınınızın sol tarafına oturun.
- Hastanız önce gözleri kapalıyken sola bakmaya çalışsın. Sonra gözlerini açmasını söyleyin ve gerçekte ne derece sola bakabildiğini fark etmesini sağlayın.
- Felçli yakınınızın çevresinin sol tarafını incelemesini hatırlatmak için belli aralarla çalan alarm kurun.
- Kitap okurken sol taraftaki sayfanın kenarına zımpara kağıdı koyarak sol tarafa bakması için dokunsal uyarı sağlayın.
- Gazete sütunlarındaki ilk ve son kelimeleri çember içine alarak vurgulayın.
- Rafta ilk ve son sırada bulunan eşyaların isimlerini sorun.
- Bu egzersizleri felçli yakınınızı sevdiği müzikler eşliğinde yaparsanız daha verimli sonuçlar elde edebilirsiniz.
- Tabletlerde kullanılmak için tasarlanmış çeşitli görsel dikkat terapisi uygulamalarını kullanabilirsiniz (ör: Visual Attention Therapy).
- Yeni teknolojilerin kullanıldığı bilgisayarlı yoğun görsel rehabilitasyon ile görme alanında iyileşmeler bildirilimiştir. Bu teknikler beynin plastisite özelliğini kullanır.
- Görme alanı kaybını telafi etmek için prizmalı gözlükler kullanılabilir.
