Bel kanal daralması ya da tıbbi adıyla lomber spinal stenoz, omurganın içinde omuriliğin ve sinir dokusunun bulunduğu kanalın daralmasına denir. Daralma sonucunda sinir kökleri veya omuriliğin kendisi sıkışabilir. Ayakta durmak ve yürümekle artan bel ve bacak ağrısı şikayetlerine neden olur.
Kanal daralması en sık bel ve boyunda olur fakat daha nadiren sırtta da oluşabilir. Etkilenen sinir dokusuna göre şikayetler değişik yerlerde hissedilebilir. Ağrı, uyuşma ve kaslarda kuvvetsizlik kanal daralmasının en sık rastlanan sonuçlarıdır.
Bel Kanal Daralması Neden Olur?
Bazı kişilerde doğuştan omurilik kanalı dar yapıda olabilir. Daha sık görülen nedeni ise omurga kireçlenmesine bağlı daralmadır. Osteoartrit denilen kireçlenmelerde omur kemiklerinin köşeleri büyür, kemikleri birbirine bağlayan bağlar kalınlaşır ve sinir dokusunun yerleştiği boşuklar küçülür. Omur kemikleri arasındaki disklerin taşması demek olan bel fıtığı tabloya eklenirse kanal daralması iyice ağırlaşabilir. Bel kanal daralması 50 yaşından sonra daha sık görülen bir sorundur.
Beli tutan romatizmal hastalıklar (ankilozan spondilit), omurga tümörleri, travma, Paget hastalığı belde kanal daralması yapabilen diğer nedenlerdir. Daha önce belden ameliyat geçirmiş olmak kanal darlığı riskini arttırmaktadır.
Bel Kanal Daralması Belirtileri Nelerdir?
Bel kanal daralması olan kişiler belli bir mesafe yürümekle ortaya çıkan bel ve bacak ağrısından yakınır. Şikayetler oturmak ve belden öne eğilmekle azalabilir çünkü bu pozisyon kanal çapını genişletir. Bacaklarda uyuşma, kuvvetsizlik ya da kramp olabilir. Şiddetli kanal daralmasında mesane, bağırsak ve cinsel organlarda işlev bozukluğu oluşabilir. Bazı kişilerde MRG’de omurilik kanalı dar görünse de herhangi bir şikayet olmayabilir.
Bel fıtığı veya kas tutulması gibi durumlarda şikayetler bir süre şiddetlense bile genellikle birkaç hafta içinde yatışır. Oysa bel kanal daralmasına bağlı şikayetler kendiliğinden geçmez, tam tersine aylar ya da yıllar içinde kötüleşme eğilimindedir. Buna karşın tedavisi olmayan bir sorun değildir; egzersiz ve fizik tedavi çoğu hastada olumlu sonuç verir.
Bel Kanal Daralmasında Hangi Bölüme Gidilir?
Bel ve bacak ağrılarında ilk olarak fizik tedavi ve rehabilitasyon doktoruna görünmelisiniz. Ameliyat gereken durumlarda beyin ve sinir cerrahisi ya da ortopedi ve travmatoloji doktorlarına görünmelisiniz.
Nasıl Tanı Konulur?
Belirtiler ve fizik muayeneden yola çıkılarak bel kanal daralmasından şüphelenilebilir. Röntgen bel kanal daralması olduğuna dair ipuçları verebilir. Tanıyı doğrulamak için emar (MR) görüntüleme ya da bilgisayarlı tomografi gerekir. Bacaklardaki sinirlerin etkilenme derecesi elektromiyografi (EMG) tetkiki ile anlaşılabilir.
Tedavi
Denge ve yürüme mesafesini korumak açısından egzersiz yapılmalıdır. Yüzme ve yürüme gibi egzersizler kas dayanıklılığını arttırmaya yardım eder. Postürü düzeltici manevra ve egzersizler ağrıları azaltabilir. Geleneksel olarak lomber spinal stenoz olan hastalara fleksiyon egzersizleri denilen bel hareketleri tavsiye edilir. Ancak “ayakta sürekli lomber ekstansiyon egzersizleri” de sinirler üzerindeki basıncı azaltabilir. Ağrı kesici ilaçlar ve kortikosteroid içeren iğneler önerilebilir. Sinir liflerinin etkilenmesine bağlı uyuşma, yanma, elektriklenme gibi şikayetler yoğun ise buna özel ilaçlar reçete edilebilir. Fizik tedavi ve ilaçlarla şikayetler kontrol altına alınamıyorsa sinir dokusu üzerindeki baskıyı azaltmak için ameliyat gerekebilir. Ameliyatında en sık tercih edilen yöntem omur kemiğinin bir kısmının çıkarıldığı laminektomidir.
