Birçoğumuz sağlıklı uyku için erken yatıp erken kalkmamız gerektiğini biliriz. Böylece önceki gün öğrendiklerimiz beynimizde pekişir ve önümüzdeki günü verimli geçirmek için tamamen dinlenmiş oluruz. Ancak çalışma hayatı, sosyal hayat veya çocuk bakımı gibi bazı durumlar, uyku saatlerimizi istediğimiz gibi düzenlememize müsaade etmez.
Uyku miktarı kadar, hangi saatlerde uyuduğumuz ve uykunun kesintisiz mi yoksa bölünerek mi olduğu uyku kalitemizi etkiler. Örneğin gündüz vakti parça parça uyumak yerine gece kesintisiz bir uyku çekmek yeterince dinlenmemizi sağlayabilir.
İdeal Uyku Saatleri
Atalarımız, çağlar boyunca, güneşin battığı saatlerde uyumuş ve güneşin doğduğu saatlerde uyanmıştır. Dolayısıyla hala güneşin battığı saatlerde uykumuz gelir ve güneş doğduğunda uyanmaya başlarız. Bugün birçok görüş, bu düzenin biyolojik yapımıza en uygun olduğunu ve erken yatıp erken kalkmak gerektiğini savunmaktadır.
Sirkadiyen Ritim
Sirkadiyen ritim, beynimizin doğal uyku ve uyanıklık programını tanımlayan bir terimdir. Bunu biyolojik saatimiz gibi düşünebiliriz. Her insan 24 saatlik süre boyunca belirli saatlerde daha uyanık, belirli saatlerde ise daha uykuludur. İnsanların sıklıkla en uykulu hissettiği saatler öğlen 1 ile 3 arası ve gece 2 ile 4 arasıdır.
Sirkadiyen ritim kişinin doğal yatma saatini ve sabah uyanma saatini de belirler. Örneğin her gün aynı saatte yatıp aynı saatte kalkmaya başladığınızda bazen alarmdan hemen önce uyandığınızı fark edersiniz. Beyniniz bu programa uyum sağlamıştır.
Ancak belirli bir uyku düzeniniz yoksa, örneğin bazen gece bazen gündüz çalışıyorsanız, sirkadiyen ritminiz dengesizlik gösterebilir. Bu durumda gün içinde uykulu olma haliniz artar.
Günde Kaç Saat Uyumalıyız?
Birçok uzmana göre, yetişkin bireylerin gece en az 7 saatlik uykuya ihtiyacı vardır. Uyku ihtiyacı bebeklerde günde 10-16 saate kadar çıkabilirken, ergenlikten sonra genellikle 7-9 saatlik uyku ideal kabul edilir.
Az Uyumanın Yan Etkileri
Gün boyunca uyku hali hissediyorsanız, muhtemelen geceleri yeterli uykuyu alamıyorsunuz demektir. Bu durumda gün içinde sinirlilik, unutkanlık ve sakarlıklar yaşabilirsiniz. Eğer az uyumayı alışkanlık haline getirirseniz:
- Bağışıklığın düşmesi ve daha sık hastalanmak,
- Diyabet,
- Hipertansiyon,
- Kalp hastalıkları ve
- Depresyon gibi bazı sağlık sorunları yaşayabilirsiniz.
Çok Uyumanın Yan Etkileri
Az uyumak gibi çok uyumanın da bazı yan etkileri vardır. Bu yan etkiler az uyumakla benzerlik gösterebilir. Depresyon, gün boyu sinirli olmak, kardiyovasküler sorunlar çok uyumanın yan etkileri arasındadır.
Ancak daha önemlisi çok uyumaya veya uykuya aşırı ihtiyaç duymaya neden olan şey altta yatan bir hastalık olabilir. Örneğin endişe, depresyon, uyku apnesi, diyabet, kalp hastalığı, obezite, tiroid bozuklukları, astım, Parkinson hastalığı gibi durumlar çok uyumaya neden olabilir.
Ne Zaman Uyumalıyım?
Erken saatte uyuyup erken saatte uyanmayı destekleyen birçok görüş olduğundan bahsetmiştik. Günlük hayat koşturmasında her zaman saati tutturmak mümkün olmayabilir. Ancak sabah kalkacağınız saatten en az 7 saat geriye sayarak gece kaçta yatacağınızı ayarlamaya çalışın. Örneğin sabah 6’da uyanmanız gerekiyorsa saat 11’den önce uyumaya çalışın.
Hafta içi uyku düzeninizi hafta sonu da korumaya çalışın. Hafta sonları geç saatlere kadar uyumak ve gece geç saatlerde yatmak, özellikle haftanın ilk günlerini uykusuz geçirmenize neden olabilir.
Geceleri uykuya dalmakta zorluk veya gün boyu uyku hali yaşıyorsanız bir doktora görünmeyi düşünün. Uyku düzenindeki bozukluğun altında çözülmesi gereken başka problemler olabilir.
Referans: healthline.com
