Düzenlilik karakter ve yetiştirilme tarzının etki ettiği bir özelliktir. Sorumlulukları az olan kişilerin düzenli olup olmaması tercih meselesi olabilir. Diğer taraftan hem evde hem işte çok sayıda ve karmaşık görevleri gerçekleştirmesi gereken bir kişi hayatını organize edemezse ipin ucunu kaçırabilir, pek çok hata ve eksikle yüzleşmek zorunda kalabilir. Birden fazla işi aynı anda yürütmek zamanı iyi kullanmayı, dikkati toplamayı ve bölmeyi, kuvvetli bir hafızayı ve planlı işlerden önce hazırlık yapmayı gerektirir. Beyin hasarı ya da inme ve felç bahsettiğimiz becerilerin tamamını olumsuz etkileyebilir. Sonuçta kişi en basit işleri hallederken dahi bocalayabilir.
Beyin hasarı öncesi çok ve uzun çalışarak başarılı olmaya alışmış bir kişi, geçirdiği felç sonrası aynı taktikleri denerse istediği sonucu alamayabilir. Yeni durumla başa çıkmak görme veya işitme duyusunu kaybetmiş birinin hayata devam ederken yararlandığı telafi edici stratejilere benzer yaklaşımlar gerektirebilir.
İnme veya travmatik beyin hasarı nedeniyle felç gelişmiş bir kişi tekrar ev veya iş hayatına döndüğünde sahip olduğu araç ve olanakları gözden geçirmelidir. Zamanı, mekanı ve kullandığınız eşyaları kendinize göre yeniden ayarlamak iş verimini oldukça arttırır. Beyin hasarı sonrası iyileşme süreci aylar, yıllar hatta ömür boyu devam edebilir. Bu açıdan organizasyondaki ayarlamalar yapılan işlerin ve becerilerin değişimine uygun şekilde sürekli devam eder.
Hayatı yeniden organize etmek, yeni alışkanlıklar kazanmak kolay değildir ancak başarılabilir. Sağlık alanında olduğundan belki de daha fazla oranda, kişisel gelişim yaklaşımı ile farklı stratejiler geliştirilmiştir. Elbette her strateji her kişi ve durumda etkili olmaz. Rehabilitasyon sürecinde, mevcut kısıtlılıklar ve beceriler dikkate alınarak size uygun öneri ve teknikleri iş ve uğraşı terapisti ile çalışarak edinebilirsiniz.
Zaman Yönetimi
Yapmanız gereken işleri günlük ve haftalık olarak yazıp planlayın.
Gün içinde programınızı gözden geçirin ve yapmayı unuttuğunuz şey olup olmadığını kontrol edin. Bunu hatırlamada zorlanıyorsanız alarm kurabilirsiniz.
Programınızı yanınızda taşıyın. Sadece tek bir programınız olsun.
Yolculuklarınızı önceden planlayın. Yolculuk süresini, molaları, gideceğiniz yerin çalışma saatlerini dikkate alın.
Sorumluluklarınızla ilgili hatırlatıcılar oluşturun.
Listeler hazırlayın ve işlerinizi önemlerine göre kategorize edin. Listeyi kısa tutun.
Büyük işleri küçük parçalara ayırın ve her seferinde tek bir parça ile uğraşın.
İşlerin başlangıç ve bitiş zamanlarını hatırlatmak için alarm kurun.
Beyin hasarı aynı anda birden fazla iş yapma becerisini kısıtlayabilir. Bu nedenle yapmanız gereken her işe ayrı zaman ayırın.
Gerçekçi hedefler belirleyin. Belirli bir hedefe ulaşabilmek için kendinize bol zaman verin.
İlerleme gösterdikçe kendinizi ödüllendirin.
İnme ve Felç Sonrası Mekan ve Eşya Yönetimi
Anahtar, cüzdan, gözlük, telefon gibi eşyalarınızı her zaman belirli bir yerde bulundurun. Böylece ihtiyacınız olduğunda kolayca bulabilirsiniz. İşiniz bittiğinde tekrar aynı yere bırakın. Aynı evi veya iş yerini paylaştığınız kişileri eşyalarınızın yerini değiştirmemeleri konusunda uyarın.
Gereksiz eşyalardan kurtulun. Eğer koleksiyon yapma alışkanlığınız varsa tekrar düşünün. Üst üste yığılan gereksiz objeler dikkatinizi dağıtıp enerjinizi tüketebilir. Az eşya takip edilecek ve ilgilenilecek daha az şey demektir.
Banyo
Banyonuzda bulunan ve 6 aydan uzun süredir kullanmadığınız hijyen ürünlerini ve son kullanma tarihi geçmiş ilaçları atın.
Her gün kullandığınız eşyaları kolay erişebileceğiniz bir yerde, bir arada tutun. Bunun için ufak bir sepet kullanabilirsiniz.
Daha nadir kullandığınız eşyaları dolap veya raflara düzenli biçimde yerleştirin. Her eşyanın yeri belli olsun, gerekirse etiket kullanın.
Her aile üyesinin hijyen ürünleri için kendine ait bir yeri olsun.
Duş veya küvette kullanılan şeyler için askı veya duvar raflarını kullanabilirsiniz.
Mutfak
Son kullanma tarihi geçmiş veya bozulmuş ürünleri düzenli olarak ayıklayın.
Her gün kullandığınız araçları beraber bir sepet içinde tutabilirsiniz. Daha nadir kullandığınız araç gereçleri kendilerine ait dolap veya çekmecelere düzenli şekilde yerleştirin. Geniş dolap raflarından daha verimli yararlanabilmek için daha ufak sepetler kullanabilirsiniz.
Mutfakla alakalı olmayan eşyaları mutfakta tutmayın.
İnme ve Felç Sonrası Elbise Dolabı
Hiç giymediğiniz kıyafetleri dolabınızdan ayıklayın. Bedeni uymayan veya yıpranmış elbiselerden kurtulun. Ayakkabılarınızı gözden geçirin. Aşınmış, yıpranmış ayakkabılar ayağınızı zorlayabilir veya düşme riskinizi arttırabilir.
Giydiğiniz, vücudunuza olan ve birbiriyle uyumlu giysileri tutun. Alışveriş yaparken gerçekten kullanacağınız ve ihtiyacınız olan ürünleri satın alın.
Kıyafetlerinizi günlük rahat kullanım ve iş için birbirinden ayırın. Farklı renk gruplarını ayrı tutarak kıyafet seçmeyi kolaylaştırabilirsiniz.
Mevsimi geçen kıyafetleri ayrı bir dolapta saklayabilirsiniz. Böylece sürekli kullandığınız dolap rahatlar.
Çanta, aksesuar gibi elbise dışı nesneleri başka bir yerde tutun.
Evi Toparlamak
Evinizde sizi en çok rahatsız eden, en düzensiz kısmı belirleyin. Evi toparlamaya oradan başlayarak sırayla diğer odaları halledin.
Temizlik için dinlenmiş ve hazır olacağınız bir zaman ayırın.
Gerekirse bir akadaşınız veya yakınınızdan yardım isteyin.
Birkaç tane kutu/sepet ve bir çöp kovası hazırlayın. Tutmak istediğiniz eşyaları ve çöpe atmak, bağışlamak veya başkasına vermek istediğiniz şeyleri birbirinden ayırın. Çöpleri atın, vermek istediklerinizi verin ve tutmak istediğiniz şeyleri uygun yerlerine yerleştirin.
Dolap, çekmece ve rafları düzenlerken bulundurdukları şeylere göre etiketlemeyi düşünebilirsiniz.
Çalışma ortamı
Yatay yüzeyleri sınırlı tutun. Yüzey arttıkça dikkat dağıtıcı eşyaların birikme olasılığı artar.
Çekmecelerinizi, raflarınızı, klasörlerinizi etiketleyin. Kullandığınız şeyleri sonra yerlerine geri koyun.
Ergonomik çalışın. Sandalye, masa ve monitörü vücudunuza uygun pozisiyona getirin. Sandalyede otururken kollarınız dirsekten 90 derece bükülü rahat bir şekilde sarkmalıdır. Önkol ve uyluklar yere paralel olmalıdır. Sırtınız ve baldırlarınız yere dik konumda olmalıdır. Ayağınız yere düz şekilde basmalıdır. Monitöre bakmak için başınızı kaldırmanız veya indirmeniz gerekmemelidir. Karşıya baktığınızda ekranı rahat görebilmelisiniz. Gözleriniz ekranın üst kenarından yaklaşık üçte bir aşağıya odaklanmalıdır. El bilekleriniz klavye ve fare kullanırken düz veya hafif geriye bükülü olmalıdır, içe bükülü olmamalıdır.
Finans ve Evrak İşlerini Organize Etmek
Faturalarınız için otomatik ödeme talimatı verin. Otomatik ödenemeyenler için takviminizde hatırlatıcılar oluşturun. Ödemeleriniz sonucu aldığınız faturaları dosyalayın.
Tek kredi kartı kullanırsanız harcamalarınızı takip etmeniz kolaylaşır. Bütçenizi düzenlemek için uygun bir bilgisayar programı kullanabilirsiniz.
Kağıtları elinize geçtikleri anda saklanması gereken ve atılması gereken olarak ikiye ayırın. Böylece gereksiz kağıt yığınlarının önüne geçebilirsiniz.
Belgeleriniz dosyalara ayırın. Dosyalar için renk kodları veya alfabetik sıralama yapabilirsiniz. Bilgisayar dosyalarınız için de klasörler oluşturun.
Önemli evraklarınız için bir bankada kasa kiralayabilirsiniz veya evinize güvenli bir kasa alabilirsiniz.
Günlük Eşyalar
Yaptığınız özel işler için ayrı çantalar oluşturun. Örneğin iş, gezinti, fizik tedavi, spor gibi aktivitelerde ihtiyaç duyduğunuz şeyler ayrı çantalarda olursa hazırlanıp çıkmanız hızlanır.
İnme ve Felç Sonrası Yemek Hazırlama
Yemek hazırlama beyin hasarı geçirmiş biri için zor olabilir. Dikkat eksikliği, unutkanlık gibi sorunlar ocağı açık unutmak gibi riskleri beraberinde getirebilir. Fırın veya ocak açıkken mutlaka bir zamanlayıcı kullanın.
Yemek tariflerini uygulamak zorlaşabilir. Bir malzemeyi kullanıp kullanamadığınızı, kaç ölçü koyduğunuzu unutabilirsiniz. Sıralamada önemli basamakları atlamanız veya yerlerini karıştırmanız da mümkündür. Bununla başa çıkmak için tarifleri en basit basamaklarına ayırın. Başlamadan önce tüm malzemeleri çıkarın ve hazırlayın. Her şeyi kullanacağınız ölçekte daha küçük kap veya tabaklara ayrıştırın. Gereken kadarını ayırdıktan sonra kalanı tekrar yerine yerleştirin. Tarifin bir kopyası üzerinden, her basamağı yaptıkça tik atın. Ekstra dikkat göstermeniz gerektiği için yemek hazırlamak alışık olduğunuzdan uzun sürebilir. Kendinize yeterli zamanı verin. Kahvaltı gibi kısıtlı zamanda hazırlamanız gereken bir öğünde gerekli malzeme ve araçları akşamdan ayırabilirsiniz.
Her hafta yapacağınız yemekleri önceden planlayıp ona göre alışveriş yapın. Yoğun günlerde daha pratik yemekler hazırlayabilir veya önceki günden artanları yiyebilirsiniz.
Alışveriş
Araba kullanmak, park etmek, çok sayıda görsel ve işitsel uyaranın tetikleyebileceği yorgunlukla başa çıkmak, ihtiyaç olan şeyleri hatırlamak inme ve felç sonrası alışveriş yapmanın içerdiği bazı güçlüklerdir. Bu güçlükleri aşmak için bazı stratejiler kullanılabilir. Sabah alışveriş yapmak kalabalıklardan kaçınmayı sağlayabilir. Alışverişe çıkmadan önce alınması gereken ürünlerin tam bir listesi yapılmalıdır. En sık gereken şeyleri içeren şablon bir liste oluşturup her alışveriş öncesi bu listenin üzerinden geçerek süreci pratikleştirebilirsiniz. Çok sayıda şeyi aynı anda almak enerjinizi birden tüketiyorsa alışverişlerinizi daha küçük miktarlara ayırın. Gerektiğinde bir yakınınızdan yardım isteyin. İnternet yoluyla marketten evlere servis hizmetleri büyük kolaylık sağlayan yeni bir uygulamadır.
İnme ve Felç Sonrası Çamaşır
Çamaşır yıkamak de yemek hazırlamak gibi sağlıklı kişiler için bile yorucu olabilir. Çamaşır makinesi ve kurutucuyu açtığınızda alarmınızı ayarlayın. İnme ve felç sonrası makinenin çalıştığı odadaki ışığı açık bırakmak unutmanızı önleyebilir. Müsait zamanınıza göre yıkayacağınız çamaşır miktarını belirleyin. Başladığınız işi bitirin. Yani yıkama, kurutma, ütüleme ve dolaba yerleştirme işlemlerini ertelemeden tek seferde halledin.
