Kortizon İğnesi Nedir? Neden Yapılır? Yan Etkileri

Halk arasında kısaca kortizon olarak bilinen kortikosteroidler, güçlü iltihap giderici özellikleri olan ilaçlardır. Eklem, tendon, bursa gibi kas iskelet sistemi yapılarında oluşan inflamasyon (iltihap) durumlarında, etkilenen bölgeye kortikosteroid uygulanması, şikayetlerde hızlı bir düzelme sağlayabilir.

Romatizma, aşırı kullanım ve kireçlenme gibi nedenlerle oluşan iltihapta kortizon kullanımı fayda sağlamaktadır. Romatizmal hastalıklara bağlı eklem tutulumu (artrit), kireçlenme, el bileğinde sinir sıkışması, omuzda tendon sıkışması, plantar fasiit, bursitler, tenisçi dirseği, tetik parmak kortizon iğne tedavisi önerilen başlıca durumlardır. Ancak daha az sıklıkla olmakla beraber bazen eklemlerde mikroplu iltihap da oluşabilir. Septik artrit denilen mikroplu eklem iltihabında kortizon iğneleri sakıncalıdır. Mikroplu iltihaplarda antibiyotik tedavisi ve ilgili bölgenin ameliyatla temizlenmesi gibi farklı tedaviler gerekebilir.

Kortizon ilaçları pek çok farklı şekilde kullanılabilir:

• Bağışıklık sisteminin vücuda karşı aktive olduğu otoimmün ve romatizmal hastalıklarda tablet olarak ağızdan alınabilir, damardan serum şeklinde veya kas içine iğne olarak yapılabilir.
• Alerjik reaksiyon tedavisinde de genelde iğne ya da serum formunda kullanılır. Bu tür kullanımlarda ilaç tüm vücuda dağılır ve genel etkilerde bulunur.
• Astım gibi hastalıklarda sprey şeklinde nefese çekilebilir; böylece esas olarak solunum yollarına etki göstermesi sağlanabilir.
• Bazı cilt sorunlarının tedavisinde kortizonlu kremler kullanılmaktadır.
• Eğer problem genel bir hastalık değil de, tenisçi dirseğinde olduğu gibi belli bir bölgeyi ilgilendiriyorsa kortizon ilacı iğne ile sorunlu alana uygulanabilir. Böylece ilacın genel yan etkileri azaltılırken istenen etkisini daha kuvvetli göstermesi sağlanır.

Kortizon İğnesi Tedavi Eder Mi? Yoksa Sadece Geçici Rahatlama Mı Sağlar?

Kortizon, ağrı kesici bir ilaç değildir. Bağışıklık sistemi aktivasyonunu yani iltihabı azaltarak etki gösterir. İltihap azalınca çoğunlukla ağrı, ödem, tutukluk gibi şikayetler de azalır. Kortizon iğnelerinin etki süresi hastalığa göre değişir. Örneğin bursit, tendinit, tetik parmak gibi küçük bir alanı etkileyen sorunlarda kortizon iğnesi, gerekli istirahat ve egzersiz gibi diğer yöntemlere de dikkat edilmesi ile beraber tam tedavi edici olabilir. Dirsek ağrısına yol açan lateral epikondilit tek bir kortizon iğnesi ile düzelebilir.

Eğer tam düzelme olmazsa birkaç hafta ya da ay sonra tekrar enjeksiyon yapılabilir. Ancak ilerlemiş diz kireçlenmesi için yapılmışsa etkisi geçici olabilir. Bu tür bir durumda 1-2 ay rahatlama olsa bile daha sonra şikayetler tekrarlayabilir.

Öncelikle, hastaya enjeksiyon için uygun pozisyon verilir. Doktor, iğne yapılacak bölgeyi tekrar muayene eder ve iğne yerini belirler. İlgili bölgenin temizliğinden sonra enjektör hazırlanır ve iğne yapılır. Doktor, iğnenin doğru yere yapıldığından emin olmak için ultrason görüntülemesi kullanabilir. Bu işlemin tamamı genelde birkaç dakika sürer.

Kortizon çoğunlukla bir lokal anestezik ile karıştırılarak uygulanır. Lokal anestezik hızlı etkili bir ağrı kesicidir, sinir uçlarını uyuşturur. Böylece iğne yapıldıktan birkaç dakika sonra ağrı kesici etki başlar. Kortizonun iltihap azaltıcı etkisi ise biraz daha geç, genelde birkaç gün sonra ortaya çıkar. 

İğne yapılan yere göre hafif bir acı hissedilebilir. Eğer eklem içine, örneğin şiş bir dize enjeksiyon yapılıyorsa öncelikle eklem sıvısı çekilerek değerlendirilir. Mikroplu iltihap belirtisi olup olmadığı kontrol edilir. Fazla sıvının boşaltılması ek bir rahatlama sağlayabilir.

İlginizi Çekebilir: Bel Ağrısı Neden Olur?

Kortizon İğnesi Yapılınca Dikkat Edilmesi Gereken Şeyler

• İğne sonrası 10-15 dakika kadar muayene odası dışında beklemeniz istenir. Bunun nedeni tansiyon düşmesi ya da alerjik reaksiyon gibi bir durumda çabuk müdahale edebilmektir.
• İğneden sonra o bölgeye 15 dakika soğuk uygulama yapmak ağrı ve ödem riskini azaltır. Soğuk uygulamaya 1-2 gün, günde 4-5 kez olmak üzere devam edilebilir.
• Birkaç gün boyunca ağır aktivitelerden kaçınılması önerilir.
• Kortizon iğnesi tendonları zayıflatabilir.
• Küçük eklemlere yapılan iğnelerde hacim etkisi ile ilk 1-2 gün ağrı olabilir. Basit ağrı kesici ilaçlar bunu geçirmede genelde yeterlidir.
• Ancak enjeksiyon yerinde kızarıklık, ısı artışı ve şişlik olması beklenmez. Bunlar enfeksiyon belirtisi olabilir. Enfeksiyon şüphesinde hemen doktorunuza görünmelisiniz.

Kortizon İğnesi Yan Etkileri

Hastalar, kortizon iğnesi yaptırmadan önce riskler ve olası yan etkiler ile ilgili doktorlarıyla konuşmalıdır. Potansiyel riskler ve yan etkiler şunları içerir:

Ağrı ve Şişlik: Enjekte edilen kortizon ilacı vücutta kristalleşebilir. Bu durum ağrı ve iltihaplanmada artışa neden olur. Bu yan etkiye kortizon alevlenmesi denir. Bu alevlenme tipik olarak 1-2 gün sürer. Dinlenme ve aralıklı soğuk uygulama ile tedavi edilebilir.

Ciltte Renk Değişikliği: Kortizon iğnesinden birkaç hafta veya ay sonra, enjeksiyon bölgesi çevresindeki deride renk değişimleri görülebilir. Bu renk değişimi, birkaç hafta sürebilir veya kalıcı olabilir. Oluşan renk değişikliği hastaların sağlığına zararlı değildir. Bu yan etki hastaların %1.3 ila %4’ünde görülür.

Yağ Dokuda İncelme (Atrofi): Kortizon iğnesi uygulanan bölgede, cilt altı yağ dokusunda incelme (atrofi) görülebilir. Bu incelme nedeniyle ciltte bir çukur veya çöküntü görüntüsü oluşabilir. El bileği sinir sıkışmasında uygulandığında yağ dokusunu azaltıcı bu yan etki avantaj olabilir; çünkü böylece sinire olan bası azalır. Cildin görünümü genellikle 6 ayda normale döner, ancak nadiren bu durum 2 veya 3 yıl sürebilir.

Kan Şekerinde Yükselme: Kortikosteroidler kan şekerini yükseltebilir. Enjeksiyon kortizonu doğrudan kan dolaşımına iletmez, ancak yine de bazı hastalarda kan şekeri düzeyleri etkilenebilir. Diyabeti olan hastalar, kortizon iğnesinin ardından 1-2 gün boyunca kan şekeri seviyelerini yakından izlemelidir.

İlginizi Çekebilir: Bel Ağrısı için Doğal Ağrı Kesiciler

Tendon Yaralanmaları: Kortizon enjeksiyonları yakındaki tendonları zayıflatabilir ve yaralanmaya daha yatkın hale getirebilir. Bu risk nedeniyle doktorlar kortizon enjeksiyonunu bir tendonun içine veya doğrudan yanına uygulamaktan kaçınırlar. Hastalar, tendon yaralanması riskini azaltmak için, iğne uygulanan eklemi birkaç gün dinlendirmeli ve ardından önerilen egzersizleri kademeli olarak arttırarak uygulamalıdır.

Enfeksiyon: Çok nadiren enjeksiyon yeri mikrop kapabilir, enfeksiyon oluşabilir. Kortizon iğnesi yapıldıktan sonra, enfeksiyondan şüphelenen veya ateşi çıkan hastanın doktoruyla iletişime geçmesi önerilir.

Kadınlarda Görülen Yan Etkiler: Yaygın olmamakla birlikte kadınlarda adet döngüsünde düzensizlik, emziren kadınlarda emzirmede rahatsızlıklar, cilt kızarması ve aşırı saç büyümesi gibi yan etkiler görülebilmektedir.

Aşağıdaki yan etkiler daha nadiren ortaya çıkabilen sorunlardır:

• İğne korkusu olan kişilerde tansiyon düşmesi gibi yan etki oluşabilir.
• Çok nadiren sinir lifi zedelenmesi olabilir.
• Kan damarlarının zedelenmesine bağlı doku içine kanama, morarma oluşabilir. Hemofili gibi kanama bozukluğu olanlarda ve kan sulandırıcı ilaç kullananlarda eklem içi iğneler sakıncalı olabilir.
• İğne yapılan yerde ağrı, sızlama olabilir.
• Ekleme çok sayıda kortizon iğnesi yapılması durumunda kıkırdak ve ligament hasarı oluşabilir. Bu nedenle belli bir bölgeye senede 3’ten fazla enjeksiyon yapılması önerilmemektedir.
• Kortizon ilaçları sık ve uzun süre kullanılırsa kemik erimesi, kilo alımı, katarakt, yüksek tansiyon, kemikte çürüme (nekroz) gibi çok çeşitli ve ciddi yan etkilere yol açabilir.

Diğer Tedavi Seçenekleri

Kortizon iğneleri uygun şeklide yapıldığında çok yararlı olabilir. Ancak yukarıda saydığımız gibi pek çok olası yan etkisi de vardır. Bu nedenle diğer tedavi seçeneklerini de doktorunuzla görüşmek isteyebilirsiniz. Eklem kireçlenmesinde hyaluronik asit enjeksiyonları, PRP tedavisi, kök hücre tedavisi tercih edilebilir.

PRP tedavisi aynı zamanda pek çok tendon ve kıkırdak sorunu için de sıklıkla uygulanmakta ve başarılı olmaktadır. Kendiniz ya da bir yakınınız için bu tedavilerin uygun olup olmadığını merak ediyorsanız iletişim sayfasından bize ulaşabilir, randevu alabilirsiniz.

Okumaya Devam Edin: Kas Spazmı için Etkili ve Doğal 12 Kas Gevşetici