Dirsek dış taraf ağrısı en sık olarak lateral epikondilit veya tenisçi dirseği olarak bilinen sorundan kaynaklanır. Lateral epikondilit bir aşırı kullanım yaralanmasıdır. Tenis oyuncuları başta olmak üzere çeşitli sporlarla uğraşanlarda görülebilir. Mesleki çalışma koşulları da dirsek dış yanında ağrı yapabilir.
Lateral epikondilit, el bileği ile dirsek arası kısımda (önkolda) yer alan ve el bileğini arkaya çekmeyi sağlayan kasların aşırı kullanımı ve zorlanması ile ilişkilidir. Bu kaslar dirsek dış kenarında kol kemiği humerusun lateral epikondil denilen çıkıntısına yapışır. Aynı hareketlerin çok sayıda tekrar edilmesi bu kaslar ve kemiğe tutundukları tendonları zedeleyebilir. Sonuçta dirsek dış kısımda ağrı ve hassasiyet meydana gelir.
Dirsek, 3 kemiğin birbirine bağlandığı bir eklemdir. Kol kemiği (humerus) ve önkoldaki radius ile ulna kemikleri dirsekte birbiriyle eklem yapar. Humerusun alt ucunda epikondil denilen iki çıkıntı vardır. Dış taraftaki çıkıntı lateral epikondil, iç taraftaki çıkıntı medial epikondil olarak adlandırılır. Dirsek eklemi bağlar (ligamentler), kas ve tendonlar yardımıyla şekil ve sağlamlığını korur. Lateral epikondilit, önkolda bulunan, eli bilekten geriye çekmeyi sağlayan kas ve tendonları ilgilendiren bir problemdir. Esas olarak ekstansör karpi radialis brevis denilen kasın tendonu etkilenir.
Tenisçi Dirseği Neden Olur?
Ekstansör karpi radialis brevis kası dirsek düz iken el bileğini destekleyen ana kastır. Örneğin teniste uzun vuruş sırasında el bileğinin düz durmasını sağlar. Kas aşırı kullanım nedeniyle zayıflarsa veya dirsek bükülüp açıldıkça maruz kaldığı sürtünme sonucu lateral epikondile tutunduğu yerde mikroskopik yırtılmalar olabilir. Bağışıklık sistemi cevabı (iltihabi cevap) ve ağrı oluşur.
Ressamlar, boyacılar, su tesisatçıları, otomobil tamircileri, aşçılar ve marangozlarda da lateral epikondilit sık olarak görülür. Bu mesleklerde sürekli aynı hareketlerin yapılmasının gerekmesi ve ağırlık kaldırılması yaralanmaya yol açabilir. Bazen herhangi bir başlatıcı neden bulunamadan da bu sorun ortaya çıkabilir. Tenisçi dirseği her yaşta görülebilse de 30-50 yaşlar arasında daha yaygındır.
Tenisçi Dirseği Belirtileri
Genelde belirtiler kademeli ortaya çıkar. İlk zamanlar dirsek dış kenar ağrısı hafif şiddettedir. Haftalar ve aylar içinde gittikçe artar. Çoğunlukla belirli bir travmatik yaralanma ile ilişkilendirilemez. Sorun ilerledikçe elde kavrama kuvveti azalır. Şikayetler raket tutma, İngiliz anahtarı çevirme, el sıkma gibi aktivitelerle kötüleşir. Çoğunlukla dominant el tarafı etkilenir. Ancak diğer kolda veya çift taraflı da oluşabilir.
Nasıl Tanı Konulur?
Herhangi bir ani yaralanma olmaksızın dirsek ağrınız başlamışsa fizik tedavi ve rehabilitasyon doktoruna muayene olabilirsiniz. Doktor öncelikle şikayetlerinizi dinler. Ağrının başlama şekli, yeri, zaman içindeki seyri, arttıran ve azaltan faktörleri sorabilir. Ağrıya eşlik eden uyuşma, karıncalanma hissi, kuvvet kaybı gibi ek belirtileri sorgular. Uğraştığınız hobi, spor ve mesleki aktiviteler tanı koymada yararlı olabilir. Daha önceden bilinen romatizmal hastalık olması şikayetleri açıklayabilir. Muayenede dirseğin görünümünü, dokunmakla hassasiyetini, hareket derecesini, kas kuvveti ve duyu hissini değerlendirebilir. Eli bilekten dirence karşı kuvvetlice çekme sırasında dirseğin dış tarafında ağrı olması lateral epikondiliti işaret eden bir özel muayene yöntemidir.
Röntgen filmi kemiklerde bir problem olup olmadığını görmek için çekilebilir. Emar (MR) filmi ise yumuşak doku sorunlarını ve ödemi gösterir.
Dirsek ağrısı ve kolda kuvvet kaybı boyun fıtığında da oluşabilir. Şüphe varsa boyun emar filmi (servikal vertebra MRG) çekilebilir. Dirsekten elin küçük parmağı ve yüzük parmağına kadar uyuşma olması ulnar sinir denilen kol sinirinin zedelenmesine bağlı olabilir. Bunun olup olmadığı EMG (sinir iletim çalışması) ile anlaşılabilir.
Lateral Epikondilit Tedavisi
Hastaların büyük bir bölümü evde kendi kendilerine uygulayabilecekleri yöntemlerle iyileşebilir. İlk etapta istirahat yararlı olabilir, çünkü bu sorun sıklıkla hobi, spor veya mesleki aktivitelere bağlı aşırı kullanımdan kaynaklanır. Birkaç hafta ağır aktivitelerden kaçınmak yeterli olabilir. Sıcak veya soğuk uygulamalar, ağrı kesici ilaçlar ve önkol kaslarını esnetip güçlendiren egzersizler tedavide faydalı diğer yöntemlerdir. Aktivite sırasında dirseklik veya epikondilit bandı kullanmak yarar sağlayabilir. Bu yöntemler yetersiz kalırsa fizik tedavi uygulanabilir. Fizik tedavide TENS, ultrason terapisi, ESWT, düşük enerjili lazer gibi yöntemler tercih edilebilir. Diğer bir yöntem ise dirsekte ağrılı noktaya kortizon iğnesi (lokal enjeksiyon) yapılmasıdır. PRP ve proloterapi enjeksiyonları son zamanlarda kullanımı artan rejeneratif tıp yöntemleridir. PRP enjeksiyonlarının lateral epikondilit tedavisinde etkili olduğuna dair bilimsel kanıtlar mevcuttur.
Eğer tüm bu yöntemlerle 6 ila 12 ayda iyileşme sağlanamazsa (hastaların %5’inden azında) ameliyat gündeme gelebilir. Ameliyat ortopedi ve travmatoloji uzmanı tarafından yapılır. Sorunlu kas çıkartılarak sağlam kas tekrar kemiğe tutturulur. Ameliyat sonrası normal yaşama dönüş için fizik tedavi yapılması önerilir.
