İnme tedavisinde aile özel bir yerdedir. Rehabilitasyon programının başarılı olması için ailenin katılımı gerekir. Aile üyeleri rehabilitasyon ekibinin üyesi kabul edilir ve rehabilitasyon sürecine aktif olarak katılır. Aile hastaya sadece psikolojik destek sağlamakla kalmaz, tedavi programında pratik fiziksel yardım verebilir ve eve dönüşü içeren taburculuk sürecinde kritik önemdedir. Aile eğitimi inme geçirmiş hastanın toplum yaşamına yeniden entegrasyonunu kolaylaştırır. Ailenin katılımı hastalık ve tedavi ile ilgili soru sormalarını özendirme, endişelerini ifade etme, rehabilitasyon amaç ve hedeflerini geliştirme, tedavi seanslarına katılıp izleme ve belli becerilerin kazandırılması konularını içerir.
İnme sadece hastayı değil aile üyelerini de etkiler
İnme hastalarının aile ve bakım verenlerinde yüksek düzeyde duygusal stres gözlenmektedir. Hatta bakım verenlerin objektif ve subjektif sorumlulukları hastanın nörolojik ve fonksiyonel durumunda zaman içinde görülen değişikliklerle ilişkilidir. Zaman içinde bakım verenlerin hissettiği yükler azalabilir ama bunla paralel hastayla olan sosyal ilişki ve evlilik ilişkisinde düşüş de gözlenebilir. Uzun dönemde hasta yakınlarında depresyon sıklığı artar. Rehabilitasyonun önemli bir amacı da bakım verenlerin karşılaştığı bu yükleri ve sıkıntıları azaltmaktır. Bu amaca danışmanlık, formel eğitim ve çeşitli açılardan tıbbi destekle ulaşılabilir. Aile ve bakım verenlere yönelik eğitim düzensiz ve parçalı bilgi sızması yerine belli bir plan ve program dahilinde olursa daha etkilidir.
İnme tedavisinde aile görev ve sorumlulukları
İnme tedavisinde aile ve bakım verenlerin eğitiminde önemli kısımlar arasında komplikasyonların önlenmesi, fiziksel fonksiyonların korunması ve hastanın yapabildiği her aktiviteyi kendi yapmaya teşvik edilmesi için özel bakım tekniklerinin öğretilmesi gelmektedir. Problem çözme teknikleri konusunda eğitim, aile üyelerinin ev ortamında hastaya daha etkili destek olmalarına yardım eder. Aile eğitimi inme ve sonuçları hakkında bilgilendirme, ilaçların kullanımı, inmenin önlenmesi ve bakımla ilgili diğer konuları içerir. Aile eğitimi ve danışmanlık hem hastalık hakkında daha bilinçli davranmalarını sağlar hem de aile içi fonksiyonların bazı yönlerden tekrar kurulmasını kolaylaştırır. Aile eğitimi rehabilitasyonun uzun dönem amaçlarına ulaşmaya katkı sağlar. Hatta hasta ve ailenin eğitiminin inme rehabilitasyon ekibinin yaptığı en önemli işlerden biri olduğu öne sürülebilir. Bakım verenlere yönelik eğitim sadece belli bilgilerin transferinden ibaret değildir. İnme hastalarında sıkça gözlenebilen yeni sorun ve güçlüklerin fark edilmesini sağlayacak problem çözme becerileri de öğretilir.
İnmeli hastalarının yakınları için tavsiyeler
- Hastanızın rehabilitasyon sürecine katılma çabasını destekleyin.
- Hastanızı ziyaret edin, onunla konuşun. Kart veya masa üstü oyunlar oynamak, beraber televizyon izlemek, radyo dinlemek, gazete okumak veya sevdiği şeylerden konuşmak gibi aktivitelerle moralini yüksek tutun.
- Eğer hastanızda konuşma ve iletişim sorunu yani afazi varsa doktorunuz veya konuşma terapistinize ne yapabileceğinizi sorun.
- İnme hastalığı, sonuçları ve tedavisi hakkında mümkün olduğunca bilgilenin. Eğitimlere katılın, hasta derneklerini ve destek gruplarını araştırın.
- Rehabilitasyon tedavi seanslarına katılmak için izin isteyin. Böylece rehabilitasyonun nasıl etki ettiğini ve ne yapmanız gerektiğini öğrenebilirsiniz.
- Tedavi seanslarında öğrenilen yeni becerileri uygulaması için hastanızı teşvik edin.
- Terapistinizin hastanızın ilgi ve ihtiyaçlarına uyan ve yapabileceği aktiviteleri önerdiğinden emin olun.
- Hastanızın kendi kendine neler yapabildiğini ve hangi aktiviteler için yardıma ihtiyaç duyduğunu bulun. Hastanızın kendi kendine yapabildiği şeyler için ona yardım etmekten kaçının. Hasta belli bir aktiviteyi her başardığında becerisi ve kendine güveni artar.
- Kendi moral ve sağlığınıza dikkat edin. İyi beslenin, yeterince dinlenin ve hoşunuza giden şeyleri yapmak için kendinize zaman ayırın.
İnme hastaları ve ailelerinin eğitiminde önemli konular
- İnme nedenleri
- İnmenin belirtileri
- İnme için risk faktörleri
- İnmenin önlenmesi
- İlaçların kullanımı
- İlaç yan etkileri
- Yutma teknikleri eğitimi
- Sağlıklı beslenme tercihleri
- Bağırsak ve mesane yönetimi
- Uyku ve dinlenme
- Kan pıhtısı oluşumunun önlenmesi
- Cilt yaralarının önlenmesi
- Trakeostomi, beslenme tüpü (PEG), kateter bakımı
- Kan basıncı ölçümü
- Düşmenin önlenmesi ve güvenlikle ilgili diğer tedbirler
- Davranış bozukluğu yönetimi
- Yatakta pozisyonlama ve hareket etme
- Transfer eğitimi (yatak-sandalye)
- Ev egzersiz programı
- Bakım verenlerle ilgili konular
- Aile işleyişi
- Cinsel işlev
- Hobi veya mesleki aktiviteler
- Sık görülen tıbbi komplikasyonların belirti ve bulguları
Kullanılan görsel: Designed by Freepik