Multiple skleroz hastalarının tedavi sürecinde egzersiz olmazsa olmaz önemdedir. Egzersiz yapmamanın pek çok sakıncası olmasına karşın özensiz veya fazla yapılması ise zararlı olabilir. Sağlıklı kişilere söylenen “acı yoksa kazanç yok”, “kaslarının yandığını hisset” gibi motive edici sloganlar MS hastaları için geçerli değildir.
Aşırı egzersize bağlı kas zedelenmesi, ağrıda artış, yorgunluk, genel durumda kötüleşme gibi olumsuz sonuçlar doğabilir. Bu nedenle MS hastaları egzersize başlamadan önce fizik tedavi ve rehabilitasyon doktorları ile fizyoterapistlerine kulak vermelidir.
Fizik tedavi ve rehabilitasyon muayenesi sonucu MS hastasının ne kadar süre, ne yoğunlukla hangi tip hareketleri yapmasının uygun olduğu belirlenir. Hastanın ihtiyaçları ve tedavi öncelikleri belirlenerek hedefler konulur. MS kötüleşme ve iyileşmelerle seyredebilen bir hastalıktır. Hastanın durumuna göre uygun hareket programı değişebilir. Bu nedenle fizik tedavi ve rehabilitasyon hekimine düzenli kontrole gitmenizi öneririz.
Multiple Skleroz Ve Egzersizin Yararları
Genel sağlığa yararları yanında egzersiz MS hastalığına bağlı bazı belirtilerin hafifletilmesinde etkilidir. Egzersizler kalp ve dolaşım kapasitesini arttırmak, kasları güçlendirmek, mesane ve bağırsak kontrolünü arttırmak, yorgunluk ve depresyonu azaltmak, morali yükseltmek ve sosyalleşmek gibi pek çok fayda sağlar. Beyin fonksiyonları bile olumlu etkilenir.
Multiple Skleroz (MS) Hastalarının Hareketsiz Kalmasının Zararları
Egzersiz sağladığı faydaları haricinde hareketsiz kalmanın getirebileceği pek çok sorunu önlemesi açısından da değerlidir. MS’li veya değil, hareketsiz yaşam kişilerde kalp ve damar hastalığı görülme oranını arttırır. Kas ve kemik erimesi olur. Solunum kapasitesi düşer. Kişi kendini halsiz ve güçsüz hisseder. Depresif düşünceler ağır basmaya başlar.
İlginizi Çekebilir: Hareketsiz Yaşam İnme – Felç Riskini Artırır mı?
MS Hastaları için Uygun Olabilecek Egzersizler
Aerobik egzersizler: Aerobik egzersizler kalp hızını, kan dolaşımı arttırır, morali yükseltir. Yürüme, koşma, bisiklet, yüzme aerobik egzersizlerden bazılarıdır. Bacak kaslarında sertlik ve güçsüzlüğü fazla olan hastalar kürek, el pedalı ve su içi egzersizlerle aerobik hareket yapabilir.
Germe egzersizleri: Kas ve eklem tutukluğunu açmak için en faydalı egzersizlerden biri germe-eneme egzersizleridir. Belli kaslara özel hareketler yapılabileceği gibi yoga, tai chi gibi teknikler de yararlı olabilir. Esneme egzersizleri kişinin stres atması ve gevşemesini de sağlar.
Güçlendirme egzersizleri: Uygun hastalarda egzersiz bantları veya düşük ağırlıklarla kas güçlendirici hareketler yapılabilir. Kas kuvveti arttıkça kişinin hareket kabiliyeti artar.
MS hastaları için egzersiz mutlaka özel bir salonda rutin hareketler şeklinde yapılmak zorunda değildir. Bazen ev temizliği, bahçe işi, yemek yapmak gibi aktiviteler de kişinin hareketsiz yaşamdan çıkmasına yardım edebilir.
İlginizi Çekebilir: Multiple Skleroz (MS) ve İnme Arasında Ayırt Edici Farkları Nelerdir?
Multiple Skleroz (MS) Hastalarında Güvenli Egzersiz İçin İpuçları
Acele etmeyin: Mutlaka önce ısınma hareketleri yapın. Hareketleriniz çok kısıtlıysa buna göre kendinize hedef koyun. Sadece sokağın ucuna kadar gidebilmeniz veya sadece koridorda bir tur atabilmeniz moralinizi bozmasın. Yapabildiğiniz kadarla başlayın ve bunu günlük rutininize ekleyin. Düzenli yaparsanız günler ve haftalar içinde yürüyebildiğiniz mesafe ve yapabildiğiniz tekrar sayısı artar.
Güvenliği ihmal etmeyin: Kaygan zeminler, kötü ışıklandırma, ayağa takılabilecek halı gibi düşme riskini arttıran faktörleri ortadan kaldırın. Düşme riski yüksek olan kişiler egzersiz bisikleti veya su içi hareketleri daha güvenli yapabilir. Esneme, güçlendirme ve denge koordinasyonu arttıran hareketler hem egzersiz sırasında hem de günlük yaşamda kişinin daha güvenli hareket etmesine yardımcıdır.
Sıcaktan Kaçının: MS hastalığı sıcak ortamda alevlenebilir. Bu nedenle egzersiz yapılan ortamın klimalı olmasında, sıcaklığının kontrol altında tutulmasında yarar vardır. Kişinin fazla ısınmasını önlemek için aktiviteler aralarda molalar içeren küçük parçalara bölünebilir.
Okumaya Devam Edin: Multiple Sklerozda Fizik Tedavi
Bu makale Doktorfizik Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmış ve onaylanmıştır.