İçindekiler:
- Beyin Kanaması Neden Olur?
- Koma, Yoğun Bakım Ve Hayati Tehlikenin Atlatılması
- Beyin Kanaması Sonrası İyileşme Sürecinde Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon
- Beyin Kanaması Sonrası Konuşma Bozukluğu Nedeni ve Tedavisi
- Beyin Kanaması Sonrası İyileşme Sürecinde Nasıl Yardımcı Olabiliriz?
- Sorularınızı Prof.Dr.Engin Çakar’a sorun
Beyin Kanaması Neden Olur?
Beyin kanaması, en sık yüksek tansiyon nedeniyle gerçekleşir. Beyindeki arteriyovenöz malformasyon denilen anormal damar yapıları ve anevrizma denilen damar baloncuğu oluşumu kanamanın diğer olası nedenleridir. Aşırı alkol tüketimi, madde kullanımı da risk faktörleri arasındadır.
Beyin kanaması sonrası iyileşme süreci her hastada farklı şekilde gerçekleşebilir ve bu sürece göre tedavi yöntemleri belirlenmelidir. Bu yüzden beyin kanaması iyileşme süreci çok sayıda uzmanlık dalı ve sağlık profesyonelinin ortak çabasını gerektiren karmaşık bir olaydır.
İlginizi Çekebilir : “Beyin Kanaması“
Koma, Yoğun Bakım ve Hayati Tehlikenin Atlatılması
Beyin kanaması; gerçekleştikten sonraki ilk bir ay içinde %30-40’a varan oranda ölüme neden olabilirken, hayatta kalan kişilerin yarısında ise ciddi engellilik durumuna yol açar.
İlk günler ve haftalarda yoğun bakım ihtiyacı gelişebilir. Hastalığın yol açtığı koma hali, solunum güçlüğü veya hastanın tedaviye destek amaçlı ilaçlarla uyutulması, yoğun bakım takibi gerektirebilir. Bazı hastalarda kanamaya bağlı kafa içinde artan basıncı azaltmak veya kanamayı durdurmak için ameliyat gerekebilir. Diğerlerinde ise ilaç tedavileri ile süreç kontrol altına alınabilir.
Yapılan müdahaleye göre, hasta genelde bir süre nöroloji veya beyin cerrahisi servislerinde takip edilir. Bu dönemde hayati tehlike atlatılır, risk faktörleri belirlenerek kanamanın tekrarlamasını önleyici tedbirler alınır. Ardından, beyin kanaması geçirmiş hasta için fizik tedavi ve rehabilitasyon süreci başlar.
İlginizi Çekebilir : “Beyin Kanaması Tekrarlar mı?“
Beyin Kanaması Sonrası İyileşme Sürecinde Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon
Beyin kanaması sonrası iyileşme süreci fizik tedavi ve rehabilitasyon uygulamalarını içerir. Fizik tedavi daha ilk günlerden itibaren hasta yoğun bakımdayken başlar.
Fizik tedavi ve rehabilitasyon uzmanı Prof. Dr. Engin Çakar inme (felç) tedavisi, beyin hasarı tedavisi ve ağrı tedavisi üzerine 20 yılı aşkın tecrübeye sahiptir. Tedaviler hakkında bilgi almak ve randevu oluşturmak için Randevu Al butonuna tıklayın.
- Bu dönemde bilinci kapalı hastada pasif eklem hareket açıklığı egzersizleri ve uygun pozisyonlama ile bası yarası ve eklem tutukluğu gibi komplikasyonlar önlenmeye çalışılır.
- Bilinci açık ve istemli hareketleri bulunan hastada aktif egzersizlere geçilir.
- En kısa sürede hasta yatak kenarında oturtularak oturma dengesi ve gövde kontrolü kazanılmaya çalışılır.
- Kas kuvveti ve gövde kontrolü uygun olan hastada ayakta durma dengesi ve yürüme egzersizlerine başlanır.
- Kas kaybını azaltmak için elektrik stimülasyonu uygulamaları yapılır.
Beyin Kanamasında Robotik Fizik Tedavi: Beyin kanamasına bağlı felç gelişen hastaların tedavisinde robotik fizik tedavi cihazlarından fazlaca yararlanılır. Robotik yatak Erigo, Yürüme robotu Lokomat, El kol robotu Armeo Power, Yerçekimsiz yürüme bandı Alter G beyin kanaması tedavisinde kullanılan robotik fizik tedavi cihazlarındandır.
Solunum kaslarının güçlendirilmesi, akciğer kapasitesinin arttırılması için solunum fizyoterapisi uygulanır. Yutma bozukluğu varlığında yutma rehabilitasyonu; konuşma bozukluğu varlığında ise konuşma terapisi uygulanır.
Eklem tutukluğunu önlemek ve yürüyüşü kolaylaştırmak için el ve ayağa takılan cihazlar (ortez) kullanılabilir. Kas sertliği – spastisite için egzersiz, ilaç ve ortezleme tedavileri kullanılır; eğer bu tedaviler yeterli olmazsa botoks enjeksiyonları yapılır.
Fizik tedavi, ayaktan veya hastaneye yatırılarak uygulanabilir. Beyin kanamasında erken tedavi ile daha iyi sonuçlar alınır. Anlaması iyi, öğrenme kapasitesi olan, genel durumu aktif tedaviye katılım göstermeye müsait hastalarda fizik tedavi ile sonuç alma şansı fazladır.
Beyin kanaması sonrası iyileşme; beynin etkilendiği bölgeye ve etkilenme şiddetine göre değişebilir. Hafif felç durumunda genellikle 3-6 ay içerisinde iyileşme gözlenir. Ancak el ile ilgili ince motor beceriler diye tanımlanan hassas el hareketlerinin düzelmesi biraz daha fazla zaman alabilir. Daha ağır felç tablolarında, iyileşme süresi birkaç yıl sürebilir veya ömür boyu devam eden kalıcı sakatlıklar görülebilir.
İlginizi Çekebilir : “Felç Tedavisinde Robotik Fizik Tedavi Uygulamaları“
Beyin Kanaması Sonrası Konuşma Bozukluğu Nedeni ve Tedavisi
Beyin kanaması beyindeki konuşma merkezini etkilerse, kişide konuşma ve anlama güçlüğü oluşabilir. Özellikle sağ kol ve bacağı felçli yani beynin sol yarısının zedelendiği beyin kanamalarında konuşma güçlüğü (afazi) görülmektedir. Bu durumda hastaya yoğun konuşma terapisi uygulanmalıdır.
Normalde pek çok aktivitemizi hiç düşünmeden adeta otomatik olarak yaparız. Konuşurken kelimeler akıcı bir şekilde ağzımızdan çıkar. Yürümek istediğimizde kalkar ve yürürüz. Ancak beyin kanaması sonucu beyin hasarı geliştiğinde otomatik hareketlerin gerçekleştirilmesini sağlayan bazı sinir devreleri kaybedilir. O beceri yitirilmiştir. Üstelik beyinde ölen sinir hücrelerinin yerine yenilerinin konamadığını biliyoruz. Yine de iyileşme mümkündür ve pek çok hasta iyileşme sürecinde önemli gelişme gösterir.
İyileşme süreci, kaybedilen fonksiyonların tıpkı bir çocuk gibi yeniden öğrenilmesini gerektirir. Beynin zarar gören kısımlarının görevini sağlam kısımlar üstlenir. Beynin sinir devrelerini yeniden düzenleyebilme becerisine plastisite denilir. Bu beceri sayesinde beynimiz bebeklikten erişkinliğe uzanan süreçte yeni şeyler öğrenip gelişebilir ve inme ya da travmaya bağlı beyin hasarlarından sonra iyileşme gösterebilir. Fakat bunun için bol tekrarla pratik yapmak gereklidir.
Konuşamayan bir hasta tek tek seslere, hecelere, kelimelere ve söz dizimine çalışmalıdır. Seslerin nasıl çıkarılacağı yanında seslerin tekrar objelerle eşleştirilmesi ve kelimelerin yeni baştan öğrenilmesi gerekir. Bu süreç haftalar ve aylar boyunca uzun saatler çalışmayı gerektirir fakat çoğunlukla fayda sağlayan bir yöntemdir. Bazı durumlarda ise konuşma terapisi sonuç vermez ve alternatif iletişim yöntemleri denemek gerekebilir.
İlginizi Çekebilir : “Felçli Hastalarda Konuşma Egzersizleri“
Beyin Kanaması Sonrası İyileşme Sürecinde Nasıl Yardımcı Olabiliriz?
İnmenin bir çeşidi olan beyin kanaması sonrası normal hayata dönebilmek için hasta ve ailesi de bilinçli olmalı, gayret etmeli, vazgeçmemelidir. Eğer bu yazıyı okuyorsanız iyileşmeye yönelik en önemli adımlardan birini attığınızı söyleyebiliriz. “Hastalar ve Aileleri için Pratik Rehber” yazımızda ihtiyaç duyabileceğiniz pek çok bilgiye ulaşabilirsiniz.
