Ayna Terapisi (Mirror Therapy), kişinin sağlam uzvunun hareketlerini, (etkilenen uzvunu görmeyecek şekilde) gövdenin önüne (orta hattına paralel olacak şekilde) yerleştirilen aynada gözlemlenmesine dayanan ve beyinde görsel illüzyon yaratan bir tamamlayıcı tedavi yöntemidir.
Ayna nöron nedir?
Ayna terapisi ilk olarak 1990’lı yıllarda Ramachandran ve Rogers-Ramachadran tarafından ampute kişilerin çektiği hayalet (fantom) ağrısı nı iyileştirmek için kullanılmıştır. Fantom ağrısında kişi kaybettiği uzvu sanki varmış gibi ağrı hisseder. Ayna terapisinde ampute kişi sağlam tarafını hareket ettirirken aynadan sanki ampute tarafı hareket ediyormuş gibi görsel uyaran alır. Bu prensiple uygulanan terapi fantom ağrının tedavisinde etkili bulunmuştur. Daha sonra benzer yöntemin inme rehabilitasyonunda da kullanılabileceği görülmüştür ve uygulanmaya başlanmıştır.
Bu tedavi yönteminin ne derece yararlı olduğuna dair tartışmalar sürsede genel kanı beynin hasarlanmış bölgelerini uyararak iyileşmeye yardımcı olduğu yönündedir. Bu yöntem kişinin mevcut fizik tedavi programının içinde tamamlayıcı olarak önerilebilir.
Ayna Terapisi Kimlerde Uygulanmalıdır?
- İnme (Etkilenmiş Tarafta Hiç Hareket Olmayan Veya Çok Az Hareket Olan Kişiler )
- Amputasyon
- İhmal Sendromu
- Kompleks Bölgesel Ağrı Sendromu
- Periferik Sinir Yaralanması Sonarı Motor Ve Duyusal Kayıplar
- Nöropatik Ve Kronik Ağrılar
gibi birçok hastalıkta kullanılabilmektedir.
Evde Ayna Terapisi Nasıl Uygulanır?
Evde ayna terapisinden yararlanmak için sağlam ve rahat bir sandalye, masa ve masa üzerine yerleştirilebilecek bir ayna gerekmektedir. Bu tedavi için özel imal edilmiş ayna kutuları olsa da bunları kullanmak şart değildir. Kendi kendine resimdeki gibi eğik durabilen bir ayna yeterlidir.
Kişi her iki elini masa üzerine, aynanın iki tarafına koyar. Sağlam taraf elin görüntüsü aynada görülecek şekilde pozisyonlanır. Aynanın tüm eli ve kolu gösterecek kadar büyük olması gerekir. Etkilenmiş (felçli) el ve kola bakılmamalı, sadece aynadaki sağlam elin yansımasına odaklanılmalıdır.
Aynaya bakılırken sağlam el hareket ettirilir. Aynada izlenen görüntü felçli el hareket ediyormuş izlenimi yaratır.
İnme Rehabilitasyonunda Ayna Terapisi
Ayna terapisinde kişi etkilenmemiş uzvunu hareket ettirirken aynadaki görüntüsünü izler. Böylece beyne etkilenmiş tarafın hareketi ile ilgili görsel geri bildirim gider. Bir bakıma beyin, görsel olarak felçli el hareket ediyormuş hissi verilerek kandırılır. Bu “kandırma” felçli tarafın hareketinden sorumlu beyin bölgelerini gerçekten de uyarmaktadır. Kişinin aktif elinin ayna görüntüsünü izlemesi, aktif olmayan elini direkt olarak izlemesine kıyasla beynin hasarlı tarafındaki primer motor korteksin uyarılabilirliğini daha fazla arttırmaktadır. Elin hareket derecesi, hızı, hareketlerin doğruluk ve becerisi gibi parametrelerde ayna terapisi ile iyileşme gözlenmiştir.
Bacaklar için Ayna Terapisi Kullanılabilir mi?
Bacak hareketlerine yönelik ayna terapisi uygulanabilir. Bu alandaki bilimsel çalışmaların sayısı ele kıyasla daha az olmakla beraber günden güne artmaktadır. Buna göre özellikle inmenin subakut döneminde (ortalama 1-6. aylar) hareket, yürüme ve fonksiyonel bağımsızlığı desteklemek için ayna terapisi etkili bir terapi yöntemi olacaktır.
Okumaya Devam Edin : “Aksiyon Gözlem Terapisi”
Fizik tedavi ve rehabilitasyon uzmanı Prof. Dr. Engin Çakar inme (felç) tedavisi, beyin hasarı tedavisi ve ağrı tedavisi üzerine 20 yılı aşkın tecrübeye sahiptir. Tedaviler hakkında bilgi almak ve randevu oluşturmak için Randevu Al butonuna tıklayın.
REFERANS
- Arya, K.N., Pandian, S., Kumar, D., & Puri, V. (2015). Task-based mirror therapy augmenting motor recovery in poststroke hemiparesis: a randomized controlled trial. Journal of Stroke & Cerebrovascular Diseases, 24(8), 1738-48.
- Arya, K.N., Pandian, S., & Kumar, S.P. (2017, September 26). Effect of activity-based mirror therapy on lower limb motor-recovery and gait in stroke: a randomised controlled trial. Neuropsychological Rehabilitation.
- Ji, S.G. & Kim, M.K. (2014). The effects of mirror therapy on the gait of subacute stroke patients: a randomized controlled trial. Clinical Rehabilitation, 29(4), 348-54.