Subdeltoid bursa akromiyon altında, deltoid kas ile omuz kapsülü arasında yer alır. Tek veya birkaç parçalı sıvı dolu ince bir keseciktir. İlitihabına subdeltoid bursit denilir. Hem akut yaralanmalarda hem de tekrarlayıcı mikrotravmalar sonucu zedelenebilir. Akut yaralanmalar genelde spor sırasında veya düşmelere bağlı oluşur. Tekrarlayıcı travmalar ise ağır çanta taşıma, kollar yukarıda çalışma, fırlatma gibi aktivitelere bağlı gelişebilir. Mikrotravmalar omuz rotator kaslarında zedelenmeye, yırtığa ve subdeltoid bursada iltihaba yol açabilir. Sorun kronikleşirse bursada kalsifikasyon (kireçlenme) de olabilir.
Subdeltoid bursitte omuzun tüm yönlere hareketinde ağrı duyulabilir ancak en fazla kolu yana kaldırma (abduksiyon) hareketi ağrılıdır. Ağrı subdeltoid bursanın olduğu yerdedir, deltoid kasın humerus kemiğine yapıştığı kolun üst üçte birlik kısmına yayılabilir. Etkilenen kol üstüne yatıp uyumak mümkün olmayabilir. Yataktan kalkma sırasında kol yana açılırken keskin bir ağrı ve takılma hissi duyulabilir.
Belirti ve Bulgular
Omuzun üst kısmında akromiyon denilen kemik çıkıntısı üzerinde bastırınca hassas ve ağrılı bir bölge tespit edilir. Bazen bursadaki sıvı artışı nedeniyle deltoid kas şişmiş ve ödemli gibi hissedilebilir. Omuzun pasif olarak kaldırılması ve içe döndürülmesi ağrı yapar. Rotator kaf yırtığı subdeltoid bursiti taklit edebilir veya eş zamanlı var olabilir.
Tanı
Omuzun Röntgen filmlerinde bursa ve ilişkili yapılarda kronik iltihabın bir işareti olan kalsifikasyon görülebilir. Manyetik rezonans görüntüleme ile tendinit, ligament hasarı, rotator kaf yırtığı, bursit gibi sorunlara tanı konulabilir. Ultasonografi omuz ekleminin hareket halinde incelenmesine izin verir. Belirti ve bulgulara göre tam kan sayımı, eritrosit sedimentasyon hızı, anti-nükleer antikor gibi testler gerekebilir. Omuzu tutan primer veya metastatik bir kanser şüphesi varsa kemik sintigrafisi çekilebilir. Subdeltoid bursaya lokal enjeksiyon hem tanı hem tedavi amacıyla uygulanabilir.
Ayırıcı Tanı
Subdeltoid bursit omuz ağrısının en sık nedenlerinden biridir. Osteoartrit (kireçlenme), romatoid artrit, rotator kaf sendromu omuz ağrısının diğer sık görülen nedenleridir. Bu sorunlar subdeltoid bursit ile beraber de var olabilir. Omuz ağrısının daha nadir nedenleri arasında bağ dokusu hastalıkları, kristal birikimi (gut, psödogut), enfeksiyon, Lyme hastalığı, villonodüler sinovit sayılabilir. Akut enfeksiyonda ateş, halsizlik gibi tüm vücudu etkileyen belirtiler bulunabilir. Omuz eklem enfeksiyonu tanısı koymak için eklem sıvısı örneği alınıp analiz edilir. Hücre sayımı, mikroskopik inceleme ve kültür yapılır. Enfeksiyon tedavisinde antibiyotik verilir ve cerrahi debridman gerekebilir. Bağ dokusu ve romatizma hastalıkları çoğunlukla birden fazla eklemi tutar ve kandaki özel belirteçleri pozitif bulunabilir.
Subdeltoid Bursit Tedavisi
Subdeltoid bursite bağlı ağrı ve hareket kısıtlılığı başlangıç olarak non-steroid anti-inflamatuar veya siklooksijenaz-2 inhibitörü ilaçlar ve fizik tedavi ile tedavi edilir. Fizik tedavide sıcak ya da soğuk uygulamalar, elektroterapi, ultrason terapisi, egzersizler gibi yöntemler kullanılır. Bunlarla yeterli iyileşme sağlanamazsa bursaya lokal anestezik ve kortikosteroid enjeksiyonu yapılır. Enjeksiyon steril teknikle uygulanır. 4 mL %0,25’lik bupivakain ve 40 mg metilprednizolon karıştırılır (başka ilaç kombinasyonları da kullanılabilir). Akromiyonun dış kenarının orta noktasında enjeksiyon yeri belirlenir. İğne cilt ve cilt altı dokuları geçerek bursaya ulaşır. Kemiğe çarparsa hafifçe geri çekilerek yeniden yönlendirilir. Enjeksiyon yapılmadan önce kan damarında olmadığından emin olmak için piston hafif geriye çekilerek negatif basınç oluşturulur. Kan damarında olunmadığı doğrulandıktan sonra içerik yavaşça verilir. Bu sırada fazla direnç hissedilmemelidir. Ultrasonografi rehberliği kullanılırsa iğnenin doğru yerde olma başarısı artar. Enjeksiyon sonrası baskı ve soğuk uygulama yapılırsa kanama, morarma gibi komplikasyonlar azalır. Ağrı birkaç gün şiddetlenebilir. İğneden sonraki birkaç gün omuzu zorlayıcı hareketlerden kaçınılmalıdır.
Şiddetli kalsifik bursit eğer yukarıdaki tedavilere yanıt vermezse subdeltoid bursa ameliyatla çıkarılabilir.
Referans
- Faruqi T, Rizvi TJ. Subacromial Bursitis. [Updated 2019 Jun 4]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2019 Jan-.
