Hyoid sendromu stilohyoid ligamanın hyoid kemiğe tutunduğu yerdeki kalsifikasyon (kireçlenme) ve inflamasyon (iltihap) nedeniyle oluşan bir sorundur. Kafatasını oluşturan kemiklerden temporal kemikte kulak deliğinin biraz aşağısında stiloid proses denilen çıkıntı bulunur. Bu çıkıntıdan başlayan stilohyoid ligaman aşağıya ve öne doğru uzanarak hyoid kemiğine tutunur. Hyoid kemiği boynun ortasında, çene ile gırtlak kıkırdağı arasında yer alan at nalı şeklinde küçük bir kemiktir. Diğer kemiklerden farklı olarak başka bir kemikle doğrudan eklem yapmaz. Yutma ve dil hareketleri ile ilgili kaslar için tutunma noktasıdır. Hyoid sendromunda stilohyoid ligaman hyoid kemiğe tutunduğu kısımda kireçlenir ve iltihaplanır. Hyoid kemiğe tutunan kasların tendiniti bu ağrılı soruna katkıda bulunabilir. Yaygın iskelet hiperostozisi denilen hastalıkta hyoid sendromu gelişme riski artar. Eagle sendromu stiloid çıkıntının uzaması ve stilohyoid ligamanın kalsifikasyonu ile karakterize, kulağa yayılan boğaz ve boyun ağrısı yapan hyoid sendromuna benzer diğer bir hastalıktır.
Belirti ve Bulgular
Hyoid sendromunun ağrısı keskin ve batma şeklinde hissedilir. Çene, boyun hareketleri ve yutma sırasında ağrı oluşabilir. Çene kemiğinin arka köşesi altından başlar ve boynun ön dış tarafına yayılır. Sıklıkla aynı taraf kulağa da vurabilir. Bazı kişiler boğazına bir şey takılmış gibi hissedebilir. Stilohyoid ligamanın hyoid kemiğe yapıştığı yere lokal anestezik ve steroid enjeksiyonu hem tanı hem de tedavi amacıyla yapılabilir.
Tanı
Hyoid sendromu için spesifik bir test yoktur. Boynun direkt grafisi, bilgisayarlı tomografisi veya manyetik rezonans görüntülemesi ile stilohyoid ligamanın hyoid kemiğe tutunduğu yerde kalsifikasyon izlenebilir. Yukarıda bahsettiğimiz belirti ve bulguları olan hastalarda bu kalsifikasyonun görülmesi hyoid sendromunu güçlü şekilde destekler. Romatizmal hastalık veya temporal arteritten şüpheleniliyorsa tam kan sayımı, eritrosit sedimentasyon hızı ve antinükleer antikor tetkikleri istenebilir. Stilohyoid ligamanın hyoid kemiğe tutunduğu yere az miktarda lokal anestezik enjekte ederek bu bölgenin ağrı kaynağı olup olmadığı belirlenebilir. Eğer yutma güçlüğü belirginse özefagus (yemek borusu) endoskopik olarak incelenmelidir. Tümör veya reflünün yol açtığı kanal daralması (striktür) söz konusu olabilir.
Ayırıcı Tanı
Hyoid sendromu tanısı genelde dışlama tanısıdır yani benzer şikayetlere yol açabilecek diğer hastalık ve durumların olmadığı gösterilmelidir. Sternohyoid kas sendromu hyoid sendromuna benzer belirtiler verir. Boynun aşağı dış kısmında yutma sırasında ortaya çıkan, yutma sonrasında kaybolan şişkinlik yapar. Retrofaringeal enfeksiyon ve tümör de hyoid sendromuna benzer müphem ağrı ve diğer belirtilere yol açabilen önemli hastalıklardır.
Bağışıklık sistemi baskılanmış kişilerde hyoid kemiğin osteomyeliti gelişebilir. Glossofaringeal nevralji ayırıcı tanıda düşünülmesi gereken diğer bir ağrılı durumdur. Bu hastalıkta ağrı hareketle ilişkili keskin batma tarzı ağrı yerine dönem dönem gelen elektrik çarpması benzeri hisler şeklindedir. Glossofaringeal nevralji ciddi kalp aritmileri ve bayılma (senkop) ile ilişkili olduğundan ayırt edilmesi önemlidir.
Boyun ve gırtlak (larinks) tümörleri benzer ağrılar yapabilir. Hyoid sendromu nadir bir durum olduğundan tanı koymadan önce kanser olasılığı dışlanmalıdır.
Tedavi
Hyoid sendromu ağrısı stilohyoid ligamanın hyoid kemiğe tutunduğu yere lokal anestezik ve steroid enjeksiyonu yapılarak tedavi edilebilir. Bu bölgede önemli damar ve sinirler bulunduğu için enjeksiyon boyun anatomisine hakim tecrübeli bir doktor tarafından yapılmalıdır. Hafif vakalarda non-steroid anti-inflamatuar ilaçlar reçete edilebilir. Antidepresan grubundan ilaçlar ilişkili uyku bozukluğu ve miyofasiyal ağrı sendromu şikayetlerinin kontrol altına alınmasına yardım edebilir.
Referans
- Robinson PJ, Davis JP, Fraser JG. The hyoid syndrome: a pain in the neck. J Laryngol Otol. 1994 Oct;108(10):855-8.
- AlJulaih GH, Menezes RG. Anatomy, Head and Neck, Hyoid Bone. [Updated 2019 Apr 5]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2019 Jan-.
