İnme, felç, beyin hasarı, omurilik yaralanması, MS hastalığı gibi sorunların rehabilitasyonunda iyi bir fizik tedavi merkezinde bulunması gereken kriterler vardır. Hastanız için iyi bir fizik tedavi merkezi seçimi yapmak istiyorsanız şu özellikleri dikkate almanızı öneririz:
1- Rehabilitasyon Ekibi
Tıbbın diğer alanlarında olduğu gibi fizik tedavi ve rehabilitasyonda da şüphesiz ki en önemli konu insandır. Alanında tecrübeli ve uyumlu çalışan bir rehabilitasyon ekibi hastaların mümkün olan en iyi tedaviyi alması için ilk şarttır. İyi bir fizik tedavi merkezi multidisipliner yaklaşım gösterebilmelidir. Felç tedavisini de kapsayan nörolojik rehabilitasyon, fizik tedavi ve rehabilitasyon uzman doktoru, fizyoterapist, rehabilitasyon hemşiresi, konuşma terapisti, ergoterapist, ortotist, fizik tedavi teknikeri, diyetisyen, psikolog gibi çeşitli sağlık profesyonellerinin bir arada çalışmasını gerektirir. İyi bir fizik tedavi merkezi seçerken uzman doktorlar başta olmak üzere çalışanların ilgi alanlarını, akademik çalışma ve bilimsel yayınlarını gözden geçirmeniz size fikir verebilir. Hemşire başına düşen hasta sayısı, doktorunuzun ihtiyaç anında ulaşılabilirliği, doktor vizitlerinin sıklığı ve düzeni fizik tedavi merkezi seçerken dikkate alınmalıdır.
2- Cihazlar
Nörolojik rehabilitasyonun çok az araçla veya hiç cihaz kullanmadan yapılması da mümkündür. Yaratıcı çözümler ile küçük ağırlıklar, egzersiz bantları, oyun hamurları gibi kolay bulunabilen ve ucuz nesnelerle iyi bir fizyoterapist eşliğinde felç tedavisinde güzel sonuçlar alınabilir. Ancak eğer iyi bir fizik tedavi merkezi aranıyorsa yeni teknoloji ve cihazların olup olmadığını sorgulamak gerekir. Robotik yürüme cihazları, el-kol robotu, vücut ağırlığı destekli yürüme bandı, sanal gerçeklik uygulamaları, bilgisayar destekli denge cihazı, transkraniyel manyetik uyarım, fonksiyonel elektrik stimülasyonu, biofeedback yöntemi fizik tedavinin başarısını arttıran teknolojik araçlardan bazılarıdır. Tabi ki sadece cihazların var olması yeterli değildir. Rehabilitasyon ekibinin bu cihazlara aşinalığı, farklı yöntemlerin aynı hastada birbirinin etkisini kuvvetlendirecek şekilde entegre kullanılabilmesi önemlidir.
3- Tedavi Yoğunluğu – Günlük Seans Sayısı
Çoğu hastanede inme, omurilik felci, beyin hasarı gibi hastalığı olan kişilere günde 1 seans fizyoterapi uygulanabilmektedir. Seans süresi ise genellikle 1 saat civarıdır. Elektrik stimülasyonu, cihazlı tedaviler ve manuel terapiler bu süreye sıkışır. Robotik rehabilitasyon yapılabilen hastanelerde bu tedavi uygulandığı günlerde diğer tedavilerin uygulanamaması ile karşılaşılabilmektedir. Oysa ki robotik rehabilitasyonun faydası diğer tedavilerle beraber uygulanarak tedavi yoğunluğunun artmasını sağladığında en iyi şekilde görülür. Yapılan bilimsel araştırmalar neticesinde inme – felç hastalarında günlük 3 saatin üzerinde fizik tedavinin, daha kısa süren tedavilerden anlamlı ölçüde üstün olduğu görülmüştür. Bu nedenle nörolojik hastalığın tedavisi için başvurduğunuz fizik tedavi merkezinde günlük seans sayısı ve süresini mutlaka sorun.
4- Tedavinin Başlama Zamanı
İnme ve beyin hasarı fizik tedavisinde zaman çok önemlidir. İnmeden sonraki ilk 3 ay hasta iyileşmesi için altın değerdedir. Bazı fizik tedavi kliniklerinde başvurudan sonra yatışa kadar aylar süren bekleme süresi olabilmektedir. Bu merkezler çok iyi olsa bile gecikmeden ötürü hastanız için mümkün olan en iyi sonuçları almanız zorlaşabilir. Yani iyi bir fizik tedavi merkezi erken dönemde rehabilitasyon sağlayabilmelidir. Nörolojik hastalıkların erken dönemi komplikasyonların da sık görüldüğü bir dönemdir. Hastanın tıbbi durumuna göre gerektiğinde nöroloji, beyin ve sinir cerrahisi, iç hastalıkları, kardiyoloji, enfeksiyon hastalıkları, psikiyatri gibi ilgili diğer branşlara ulaşılabilmesi (konsültasyon istenebilmesi), gereken durumlarda MRG, USG, EMG, laboratuvar tetkikleri gibi işlemlerin yapılabilmesi komplikasyonlarla başa çıkmayı kolaylaştıran faktörlerdir.
5- Hasta Odaları
Felç fizik tedavisi sabır gerektiren bir süreçtir. Hasta ve refakatçisinin rahat edebileceği, konforlu ve mahremiyete izin veren tek kişilik hasta odaları bu sürecin daha kolay atlatılmasında temel gereksinimler arasındadır. Odalarda televizyon, buzdolabı, özel tuvalet ve banyo olması, refakatçi yatağı eskiden lüks kabul edilen ancak günümüzde çoğu hastanede standart hale gelmiş özelliklerdendir. Yine de sürprizlerle karşılaşmamak için önceden kontrol etmenizde yarar vardır.
6- Yer
Rehabilitasyon bir ekip işidir ve ekibin merkezinde hasta ve ailesi yer alır. İyi bir fizik tedavi merkezinin kolay ulaşılabilir bir yerde olması, refakatçi değişimi ve sık ziyaret imkanı vermesi açısından önemlidir. Hasta yakınlarının ziyareti moral motivasyon sağlayıcı bir faktördür.
7- Referanslar
Bahsettiğimiz kriterleri kendiniz sorgulayıp değerlendirebilirsiniz. Fakat karar vermeye bundan belki daha çok etki eden şey fizik tedavi merkezi için olan referanslardır. Bu kendi doktorunuzun ya da arkadaşınızın tavsiyesi ya da daha önce o merkezde tedavi olmuş hastaların deneyimleri ile şekillenebilir. İlgilendiğiniz merkezde daha önce tedavi görmüş hastaların görüşlerini araştırabilirsiniz.
