Diz ağrısı ile fizik tedavi ve rehabilitasyon kliniklerine başvuran hastaların önemli bir kısmında diz arkasında şişlik şikayeti de olmaktadır. Bu şişlik bazen ceviz hatta yumurta kadar büyük olabilir. Dizin arkası elle dokunup bastırılarak muayene edildiğinde kolaylıkla fark edilir. Ağrılı olabilir ve dizin bükülmesini zorlaştırabilir. Diz arkasındaki şişlik genelde Baker kisti veya popliteal kist denilen sorun ile alakalıdır.
Baker Kisti Nedir?
Baker kisti dizin arkasında sıvı dolu bir kesedir. Dizin arkasında şişlik oluşturur; eklemin tam olarak bükülmesini ve sonuna kadar açılmasını sebep olduğu ağrı nedeniyle zorlaştırabilir. Genellikle diz kireçlenmesi veya romatizmanın bir sonucudur. Diz kireçlenmesi kıkırdak aşınması, kemiklerin birbirine sürtünmesi, eklem sıvısının niteliğinin bozulması ile karakterize bir sorundur. Kireçlenmede eklem sıvısı kayganlaştırıcı özelliğini yitirir; bu durum doktorlar tarafından bazen hastaya “dizinde sıvı bitmiş” şeklinde söylenebilir. Aslında dizdeki sıvı miktarı bu tür sorunlarda miktar olarak artabilir. Dizin iltihabı (inflamasyonu) veya zedelenmesi sıvı artışına yol açabilir. Baker kistini de bu aşırı sıvı oluşturur.
Baker Kisti Belirtileri
Çoğu kez Baker kisti herhangi bir belirti vermeden bulunabilir. Bu durumlarda diz eklem emar (MR) filmlerinde tesadüfen tespit edilebilir. Belirti verdiği durumlarda dizin arkasında ve bazen bacakta şişlik, diz ağrısı ve dizi tam olarak bükememe sorunlarına yol açar.
Baker kisti bazen patlar yani rüptüre olur ve içindeki sıvı baldır kasları arasına yayılabilir. Böyle bir durumda dizde ve baldırda keskin ağrı, baldırda şişlik ve sertlik, baldırdan aşağı su ilerliyormuş gibi his olabilir. Bu belirtiler bacak damarlarında pıhtı oluşmasına (derin ven trombozuna) benzer. Pıhtı oluşumu daha ciddi bir sorundur. Ayırt etmek için doppler ultrasonografi gerekir. Baker kisti patlaması ise ağrı ve rahatsızlık vermesine karşın hayati bir problem değildir ve zaman içinde kendi kendine bile düzelebilir.
Tedavisi
Soğuk uygulama ve elastik bandajla dizin sarılması ödemi azaltabilir. Nazik eklem hareket açıklığı ve esnetme egzersizleri yararlı olabilir. Ağrı kesici ilaçlar kısa süreyle reçete edilebilir. Diz iltihabını azaltmak için eklem içine kortizon iğnesi (kortikosteroid enjeksiyonu) yapılabilir. Dizin içindeki fazla sıvı iğne ile çekilebilir. Sorun en sık olarak diz kireçlenmesinden kaynaklandığı için bu sorunun tedavisinde kullanılan yöntemler kist tedavisi için de çoğunlukla geçerlidir. Ameliyat tedavisi çok nadiren gerekir.
