Böbreklerimiz kaburga kafesinin altında sırtımıza doğru yaslanmış olduğu için bazen bu bölgede hissedilen ağrının böbrekten mi yoksa belden mi kaynaklandığını anlamak zor olabilir. Şikayetlerin niteliği ağrı kaynağını belirlemede yardımcıdır. Ağrının yerleşimi, tipi ve şiddeti böbrek ya da bel ağrısı mı olduğunu ele verebilir. Ağrıya eşlik eden diğer bulgular da iki durumu ayırt etmede çok önemlidir.
Bel ağrısı nasıl anlaşılır?
Bel ağrısı böbrek ağrısından daha sıktır ve genelde kas, kemik ya da beldeki sinirlerden köken alır.
Bel ağrısı en çok belin alt kısmında kaba etlere doğru hissedilir, ancak belin herhangi bir yerinde de olabilir.
Kas ağrısı künt, donuk bir ağrı olarak hissedilir. Eğer bir sinir lifi zedelenmişse ağrı keskin yanıcı tarzda olabilir, kaba etlerden bacağa ve hatta ayağa kadar yayılabilir.
Sinir liflerine bağlı ağrılar alt bacağa dek yayılabilir. Kas kaynaklı ağrılar genelde belde kalır.
Bel ağrısı bulunma süresine göre akut ve kronik olabilir. Akut bel ağrısı günlerden haftalara uzanan bir sürede var olabilir. Subakut ağrı ifadesi 6 haftadan 3 aya kadar süreli ağrılar için kullanılırken 3 ayın üzerinde devam eden bel ağrısı kronik ağrı olarak kabul edilir.
Bel ağrısı hareketle veya uzun süre oturmak ya da ayakta durmakla kötüleşebilir. Pozisyon değiştirmek ve biraz yürümekle azalabilir.
Bel ağrısını ayırt etmenin bir yolu da bel ağrısına yol açabilecek bir aktivitede bulunup bulunmadığınızı düşünmektir. Ağır yük kaldırma, öne doğru eğilip uzun süre çalışma gibi aktiviteler olmuşsa bel ağrısı ihtimali daha fazladır.
Bel ağrısına eşlik edebilen diğer şikayetler
- Belde dokunmaya hassas ve şiş noktalar
- Ağrılı bölgede kas spazmı
- Belde yanma, uyuşma
- Bir veya her iki bacakta uyuşma ya da kuvvetsizlik (eğer ağrı sinir lifi kaynaklıysa)
Eğer bel ağrısı yanında idrar veya dışkı kaçırma varsa omurilikten çıkan sinir lifleri ezilmiş olabilir ve bu durumda acil tıbbi müdahale gerekir. Kauda ekuina sendromu denilen bu durum hemen tedavi edilmezse sinirlerde ciddi uzun süreli hasar oluşabilir.
Böbrek ağrısı nasıl anlaşılır?
Böbrek ağrısı en sık olarak böbrek enfeksiyonu veya böbreklerden çıkan üreter denilen idrar yolunda taş olması nedeniyle oluşur.
Böbrek ağrısı kaburga kafesinin alt sınırında ve kalçalar arasında gövdenin sağ veya sol yanında hissedilir. Genelde vücudun bir yanında olur ama çift taraflı da olabilir. Bu bölgenin hassas olup olmadığını dokunarak inceleyin.
Eğer böbrek taşına bağlıysa ağrı keskindir, enfeksiyon varsa künt bir ağrı hissedilir. Genelde sabit karakterdedir. Yani hareketle artış göstermez ya da tedavisiz kendi kendine geçmez. Ancak ağrı taş kaynaklıysa, taş hareket ettikçe ağrı düzeyinde dalgalanmalar oluşabilir. Bel ağrısı ise genelde kendiliğinden tamamen geçer ve daha sonra tekrar başlayabilir.
Böbrek ağrısı bazen kasığın iç yüzüne ve karnın alt kesimine yayılabilir. Bel ağrısı ise bu bölgelere pek yayılmaz. Eğer belde, yan tarafta ağrı olmadan sadece karın ağrısı varsa böbrek kaynaklı olma ihtimali azdır.
Böbrek ağrısı çok şiddetli veya orta şiddette olabilir. Böbrek taşı genelde şiddetli ağrı yapar. Enfeksiyon ağrısı ise daha hafiftir.
Böbrek ağrısında sorun düzelmeden ağrıda iyileşme beklenmez. Örneğin taş düşmeden ağrı geçmez. Bel ağrısının tersine böbrek ağrısı gövde ve bacak hareketlerinden etkilenmez.
Böbrek enfeksiyonu veya böbrek taşına eşlik edebilen diğer şikayetler
- Ateş ve titreme
- Bulantı ve kusma
- Bulanık ve koyu renkli idrar
- Ani işeme isteği
- İdrar çıkarma sırasında ağrı
- Yakın zamanda mesane enfeksiyonu geçirilmesi
- İdrarda kan (hem enfeksiyonda hem de böbrek taşında olabilir)
- İdrarda çakıla benzeyen küçük böbrek taşları görülebilir
Bel ağrısı mı böbrek ağrısı mı?
Şikayetlerinizin bel mi böbrek kaynaklı mı olduğunu bu bilgiler ışığında büyük oranda ayırt edebilirsiniz. Eğer böbrek ağrınız olduğundan şüpheleniyorsanız mutlaka tedavi için doktora başvurmanız gerekir. Böbrek taşları bazen kendiliğinden düşer ve tedavi gerekmeyebilir. Yine de böbrek ağrısının nedeni doktor tarafından incelenmeli ve enfeksiyon kaynaklıysa mutlaka tedavi edilmelidir. Hafif şiddetteki kısa süreli bel ağrısı ise çok sık görülür ve her zaman doktora gitmeyi gerektirmez. Ancak zaman geçtikçe iyiye gitmiyorsa, yayılıyorsa, bacaklarda kas güçsüzlüğü (düşük ayak) yapmışsa, idrar veya dışkı kaçırma eşlik ediyorsa doktora başvurmalısınız.
