Ozon tedavisi beyin hasarından iyileşmeyen yaralara ve geçmeyen eklem ağrılarına dek pek çok hastanın daha klasik tıbbi yöntemler ile istedikleri sonucu alamadıklarında araştırdıkları tedavilerden birisidir. Günümüzde pek çok farklı hastalıkta değişik ozon tedavi yöntemleri uygulanmaktadır. Ancak bu yöntemin faydaları olduğu kadar riskleri de bulunabilir ve mutlaka uzman bir doktorun onayı ve gözetiminde yapılması gerekir. Tıbbi açıdan etki ve güvenirliğinin bilimsel kanıtlarla ortaya konulduğu söylenemez fakat bu tedaviden yarar gören pek çok olgu bildirilmiştir. Bu yazımızda ozon tedavisinin kullanım alanlarını, uygulama yöntemlerini, etki mekanizmasını ve risklerini ele aldık.
Ozon Nedir?
Ozon üç oksijen atomunun bir araya gelmesi ile oluşan renksiz bir gazdır. Doğada atmosferin yukarı katlarında stratosferde yoğunlaşarak ozon tabakasını oluşturur ve ultraviyole radyasyonun dünyaya ulaşmasını önler.
Ozonun insan vücuduna zararlı etkileri olmakla beraber doğru kullanıldığında tedavi edici etkileri de görülebilir. Ozon gazının tedavi edici etkileri üzerine 100 yıldan uzun süredir çalışılmaktadır. Enfekte dokulardaki mikropları uzaklaştırarak ve bağışıklık sistemini aktive ederek iyileşmeye yardımcı olduğu kabul edilmektedir.
Ozon terapisi vücudun oksijen alımı ve kullanımını arttırıcı, bağışıklık sistemini aktive edici özellikleri nedeniyle alternatif bir yöntem olarak kullanılmaktadır.
Kullanıldığı Durumlar
- Enfekte yaralar
- Dolaşım bozuklukları
- Diyabetik ayak
- Maküler dejenerasyon
- Viral hastalıklar
- Romatizma
- Eklem kireçlenmesi
- Yaşlılıkla ilişkili ortaya çıkan sorunlar
- Kanser
- Beyin hasarı
Uygulama Yolları
Ozon gaz formunda olduğu ve özellikle solunum yollarına zarar verebildiği için güvenli kullanımı için çeşitli özel teknikler geliştirilmiştir. Ozon 20 derece sıcaklıkta 40 dakikalık yarı ömre sahiptir. Kararsız bir molekül olduğundan hızla oksijen ve hidroksil radikallerine ayrışır. Ozonun tıbbi uygulamaları için ozon üreten özel cihazlar kullanılır. Böylece istenen tedavi edici dozda elde edilebilir. Farklı gaz veya sıvılarla karıştırılabilir. Bazı uygulama yolları şu şekildedir:
- Ozonlu zeytin yağının direkt olarak vücuda uygulanması
- İnsüflasyon: ozonun rektuma verilmesi
- Ozonlu su ile uygulama.
- Enjeksiyon: Diş hekimliğinde kullanılır.
- Otohemoterapi: Kan alınarak ozonla karıştırılır, daha sonra dolaşıma geri verilir.
- Gaz banyosu veya sauna. Diyabetik ayak veya yara üzerine uygulamada, ilgili bölge hava geçirmeyen bir koruyucu ile sarılarak ozon verilebilir.
- Kas içi uygulama: Steril su veya kişinin kendi kanı ile karıştırılıp kas içi (intramuskuler) uygulanabilir.
Ozon tedavisi genelde 6-10 seans uygulanır. Seanslar arası süre 1-2 ay olabilir.
Faydaları
- Bakteri, virüs, mantar, parazit gibi zararlı mikroorganizmaları inaktive eder. Bakteri hücre zarındaki fosfolipit ve lipoproteinleri okside eder. Virüslerde kapsül yapısını bozar ve hücreye bağlanmasını güçleştirir. Mantarlarda hücre döngüsünün belirli evrelerini engeller.
- Bağışıklık sistemini uyarır..
- Kan dolaşımını iyileştirdiği kabul edilir.
- Kan ve lenf dolaşımını temizler.
- Hormon ve enzim üretimi üzerine etki eder.
- Ağrıyı azaltır. Diz osteoartritinde eklem içi uygulama ile ağrıyı azaltmaktadır. Bel fıtığı olan kişilerde ameliyat dışı bir seçenek olabilir. Diyabetik polinöropatiye bağlı ağrıları azaltmak için kullanımı da bildirilmiştir.
- Kanamayı durdurur.
- Şoku önlemeye yardım edebilir.
- İnme hasarını sınırlandırabilir.
- Anormal kalp ritmini azaltabilir.
- Şeker hastalığına bağlı komplikasyonlarını azaltabilir.
- Beyin fonksiyonu ve hafızayı iyileştirebilir.
Ozon Tedavisi Güvenli mi?
Ozonun kendisinin zarar verici etkileri olabildiği için ozon tedavisinin güvenli olup olmadığı üzerine ciddi tartışmalar mevcuttur. Ozon solumak akciğerler üzerine toksik yani zehirleyici etkidedir. Akciğerde ödem yapar. Küçük dozlarda ozon bile solunum yolları ve akciğerleri rahatsız edebilir, öksürük, nefes darlığı gibi belirtilere yol açabilir.
Ozon tedavisinin olası yan etkileri:
- Nefes darlığı ve diğer solunum problemleri. Ozon hiçbir koşulda solunmamalıdır. Ağız, burun ve gözlere temas ederse bulantı, kusma, baş ağrısı, yanma hissi yapabilir.
- Grip benzeri belirtilere yol açan bir reaksiyon görülebilir.
- Enzim inaktivasyonu
- Kan damarlarında genişleme
- Dolaşım bozukluğu
- Kalp sorunları
- İnme riskinde artış
- Kulak içine ulaşması durumunda kulak zarında hasar
- Rektuma uygulanması (insüflasyon) sonucu bağırsak rüptürü
- Damar içi uygulamalarda akciğere pıhtı atması (pulmoner emboli) ve ölüm
Bu yan etkiler oldukça nadirdir ve ozon terapisi genel olarak güvenli kabul edilir.
FDA’nın Ozonla ilgili Güvenlik Bildirisi
Amerika Birleşik Devletleri Gıda ve İlaç İdaresi (FDA) bu yazının yazıldığı tarih itibariyle en son 1 Nisan 2019 tarihinde güncellenmiş bildirisinde ozonun herhangi bir tıbbi durumdaki uygulaması için etkinlik ve güvenliği ile ilgili kanıt olmadığını belirtmiştir. Ozonun zararlı mikroorganizmaları öldürmesi için gereken konsantrasyonların insanın maruz kalması için kabul edilebilir dozun çok üzerinde olduğu ifade edilmiştir. Herhangi bir tıbbi sorunun tedavisi için FDA tarafından onay almış bir yöntem değildir.
Referans
- Elvis AM, Ekta JS. Ozone therapy: A clinical review. J Nat Sci Biol Med. 2011;2(1):66–70.
- accessdata.fda.gov
