Spinal traksiyon omurga üzerindeki basıncı hafifletmeyi amaçlayan bir fizik tedavi çeşididir.
Traksiyon Nedir?
Traksiyon, çekme anlamına gelen bir kelimedir. Kompresyon, sıkıştırma anlamına gelir. Traksiyon yöntemine dekompresyon da denilmektedir. Yani omurga üzerindeki sıkışmayı kaldırmak için çekme yapılır. Bu yöntem manuel olarak (elle) veya makine yardımıyla uygulanabilir. Hipokrat döneminden beri kullanılan bir tedavi çeşididir.
Kimlere Uygulanır?
Omurga traksiyonu bel fıtığı, boyun fıtığı, siyatik, omurga kireçlenmesi, sinir kökü sıkışması (radikülopati) ve diğer başka bel-boyun sorunlarında uygulanabilmektedir.
Bel ve boyun fıtıklarında kemikler arasında bulunan diskler üzerine aşırı yük binmesi söz konusu olabilir. Traksiyon ile fıtıklaşmış disk üzerindeki yük azaltılır, böylece iyileşmeye yardım eder.
Manuel Spinal Traksiyon
Manuel traksiyonda uygulayıcı kişi ellerini kullanarak omurga üzerine binen yükü azaltır, omurlar arasındaki açıklığı arttırmak için kas ve eklemlere elleri ile kuvvet verir.
Mekanik Spinal Traksiyon
Çekme kuvveti için cihaz kullanılır. Çok farklı tipleri vardır. Dış kuvvet veya kişinin kendi vücut ağırlığı ile omurgaya çekme yapılabilir. Genelde hasta omurgasını çekmek için özel araçların olduğu bir sedyeye uzanır. Terapist ip, askı ve makaralardan oluşan bir sistemi bağlayarak basıncın mekanik olarak azaltılmasını sağlar.
Traksiyon görece düşük bir kuvvet ile birkaç saat gibi uzun bir süre devamlı ya da daha kısa süre ile ancak daha büyük kuvvet ile uygulanabilir. Çekme kuvveti sürekli veya aralıklı olabilir. Bilgisayar destekli gelişmiş cihazlar da mevcuttur.
Uygulama Şekli
Tedavi süresi seçilen metoda göre değişmekle beraber ortalama 10-15 seans devam eder; her seans ise 15-60 dakika arası sürmektedir.
Boyun traksiyonu kişi otururken veya sırt üstü uzanırken yapılır. Ortalama olarak 11,5-13,5 kg çekme kuvveti uygulanır. Sinir kökü basısı varsa boynun 25-30 derece öne eğik (fleksiyon) pozisyonda olması önerilir.
Bel traksiyonu sırtüstü, yüzüstü veya yer çekimi etkisinden de yararlanmak için baş aşağıda dik ya da eğik pozisyonlarda uygulanabilir. İlk seanslar 10-15 kg gibi düşük kuvvetlerle başlanıp takip eden seanslar 30-50 kg kuvvete çıkılabilir. Seçilen kuvvet ve süreler hastanın durumuna göre değişkenlik gösterir.
Yararları
Spinal traksiyon omurga ağrılarını gidermede ameliyat içermeyen bir tedavi yöntemidir. Çoğu kişide şikayetlerde rahatlama sağlar.
Etkisini omur kemikleri arasındaki mesafeyi arttırarak, posterior longitudinal ligamenti gererek ve fıtığı yerine çekecek emme kuvveti oluşturarak gösterdiği kabul edilmektedir. Ayrıca sinir köklerinin geçtiği delikler olan intervertebral foramenleri genişletmesi ve omurganın arkasındaki faset eklemleri germesi de şikayetlerin azalmasında rol oynayabilir.
Çok uzun süredir ve yaygın şekilde kullanılan bir tedavi olmasına karşın bilimsel çalışmalar traksiyonun akut veya kronik bel ağrılarında etkili olduğunu gösterememiştir.
Omurga traksiyon tedavisi çoğunlukla daha geniş kapsamlı bir fizik tedavi programının parçasıdır. TENS, sıcak uygulamalar, egzersizler, enjeksiyon tedavileri ile beraber kullanılabilir.
Riskleri
Traksiyon tedavisi herkes için uygun olmayabilir. Bu nedenle önce fizik tedavi ve rehabilitasyon uzmanı kişiyi muayene eder. Röntgen, emar (MR), bilgisayarlı tomografi gibi görüntülemeler yapılarak riskli bir durum olup olmadığı değerlendirilir. Kemik erimesi (osteoporoz), omurgayı tutan kanserler, omurga füzyon ameliyatı geçirmiş olmak, stabil olmayan bel kayması (spondilolistezis), enfeksiyon traksiyon uygulanmaması gereken bazı durumlardır. Tedaviye bağlı ağrı, kas spazmı gibi yan etkiler kısa süreliğine görülebilir.
Referans
- Ralph E. Gay, Jeffrey S. Brault, in Evidence-Based Management of Low Back Pain, 2012
