Omurgamızın en alt ucunda, kaba etlerin hemen üzerinde kuyruk sokumu kemiği yer alır. Kuyruk sokumu aslında 4 küçük kemikten oluşur. Bazı kişilerde kemikçiklerin birbirine yapışması veya ayrışması sonucu 3 ya da 5 parçalı olabilir. Tıbbi ismi koksiks kemiğidir. Pek çok kas tendonu ve ligamenti için destek noktasıdır. Kuyruk sokumu ağrısı koksidini terimi ile ifade edilir. Kuyruk sokumu ağrısı ani bir travma sonrası veya sert bir zeminde uzun süre oturma nedeniyle oluşabilir. Hafif, orta veya hayat kalitesini çok zorlaştıracak şekilde şiddetli olabilir. Otururken, oturma sırasında arkaya yaslanma ve sandalyeden ayağa kalkma sırasında ağrı artabilir. Koksidinide tuvalette, seks sırasında, kadınlarda adet döneminde sızlama, uyuşma gibi sorunlar görülebilir. Bazen ağrı bacaklara doğru da yayılabilir. Ayakta durma ve yürüme sırasında ise genelde şikayetler azalır.
Kuyruk Sokumu Neden Ağrır?
Düşme veya başka bir nedenle travma sonucu kuyruk sokumu kemiğinde kırık, çıkık veya zedelenme olabilir. Uzun süre sert bir zeminde oturma da bu bölgede incinmeye yol açabilir. Yaşa bağlı gelişen kireçlenme (osteoartrit) diğer bir neden olabilir. Hamilelik sırasında kuyruk kemiğine bağlanan ligamentler bebeğe yer açmak için normal olarak gevşer. Bu durum kadınlarda kuyruk kemiği ağrısının daha sık görülmesinin nedeni olabilir. Obezite koksidini için diğer bir risk faktörüdür. Öte yandan fazla kilolu biri kısa süre içinde zayıflarsa kuyruk sokumunu koruyan yağ tabakası incelip zedelenmeye yatkınlık oluşturabilir. Daha nadir olarak enfeksiyon ve tümör gibi nedenler de sebep olabilir.
Tanı
Kuyruk sokumu ağrısı birkaç günden fazla sürerse doktora başvurabilirsiniz. Ani travma sonrası başlayan ağrılarda ortopedi ve travmatoloji uzmanına, travma olmayan durumlarda fizik tedavi ve rehabilitasyon uzmanına muayene olabilirsiniz. Doktor şikayetlerin niteliğini sorgular, fizik muayenede bölgedeki hassasiyet, şişlik, şekil bozukluğu gibi özellikleri değerlendirebilir. Röntgen filmi ile kemikteki sorunlar görülebilir. Röntgen filmi farklı pozisyonlarda kemiğin şeklini görebilmek için oturarak ve ayakta çekilebilir.
Kadınlarda rahim ve yumurtalıkla ilgili sorunlar kuyruk sokumunda ağrı yapabilir. Bel sorunları, hemoroid, kıl dönmesi (pilonoidal sinüs), sakrum (sağrı) kemiğindeki sorunlar, piriformis sendromu ayırıcı tanıda akılda tutulması gereken diğer başlıklardır.
Kuyruk Sokumu Ağrısı Tedavisi
Çoğunlukla şikayetler birkaç hafta ya da ay içinde hafifleyerek geçer. Ağrı kesici ilaçlar reçete edilebilir. Kemiğin daha fazla zedelenmesini önlemek için simit şeklindeki oturma yastığı kullanılabilir. Fizik tedavide karın, kalça ve pelvik taban kaslarını esnetip güçlendiren egzersizler önerilebilir. Sıcak veya soğuk uygulama yararlı olabilir. Oturuş şekline dikkat edilmeli, postür bozukluğu varsa düzeltilmelidir.
Şiddetli ağrıda doktor ilgili bölgeye lokal anestezik ve/veya kortikosteroid enjekte edebilir. İğne ile kuyruk bölgesinin duyusunu alan gangliyon impar denilen sinir düğümü bloke edilebilir. İğne kullanılan diğer tedavi seçenekleri arasında sakrokoksigeal eklem enjeksiyonu ve epidural steroid enjeksiyonu bulunmaktadır. Sinir ablasyonu denilen yöntemde ise ağrı hissini taşıyan sinirler radyofrekans tekniği ile bilerek hasara uğratılır. Enjeksiyon ve ablasyon teknikleri bu yöntemlerde tecrübeli fizik tedavi ve rehabilitasyon, beyin ve sinir cerrahisi, anestezi, algoloji ya da ortopedi uzmanları tarafından uygulanabilir.
Halk arasında bazen “kuyruk düşmesi” olarak ifade edilebilen koksiks subluksasyonu veya sakrokoksigeal eklemde tutukluk için manipülasyon yani parmakla düzeltme yöntemi tedavi amacıyla kullanılabilmektedir. Bu yöntem ağrılı olmaması için lokal anestezi eşliğinde uygulanabilir.
Eğer yukarıda bahsettiğimiz yöntemler başarılı olmazsa son seçenek olarak koksiks kemiğinin kısmen veya tamamen çıkarıldığı koksigektomi ameliyatı yapılabilir. Bu ameliyattan sonra ağrının geçmesi zaman alabilir. Bazen tüm tedavilere rağmen ağrı tam olarak geçmeyebilir.
