Beyin damarlarında tıkanma veya beyin kanamasına bağlı olarak beyindeki sinir hücrelerinin oksijensiz kalması ve ölmesi durumuna inme denir. İnme genelde vücudun sağ ya da sol yanında felç yapan bir hastalıktır. Sağ taraf felç ve sol taraf felç arasında bazı farklar vardır. İnme:
- Beynin sağ yarımında gerçekleşirse belirtiler vücudun sol tarafında;
- Beynin sol yarımında gerçekleşirse belirtiler vücudun sağ tarafında ortaya çıkar.
Yine de bu iki durum birbirinin tam simetriği değildir. Çünkü sağ ve sol beyin hareket ve duyu sinyallerini işlemenin dışında bazı görevler için özelleşmiştir. Örneğin konuşma ve lisan insanların %90’dan fazlasında sol beyin ile ilişkili bir fonksiyondur. Vücut ve çevremizi algılama ve dikkat gösterme konusunda ise daha çok sağ beyin görev alır. Genel olarak sol beyin mantık, sağ beyin duygularla ilişkilidir.
Peki beynin iki yarısı arasındaki bu farklılıklar bir tarafın felcini diğer taraftan daha tehlikeli hale getirir mi?
Sağ Taraf Felç Daha Ağır Bir Hastalıkmış Gibi Algılanıyor
Sol beyni etkileyen (vücudun sağ tarafında felce sebep olan) inmelerde, hastada konuşma ve anlama bozukluğu da daha sık görülmektedir. Bu durum, sağ taraf felçlerin daha ağır bir hastalıkmış gibi algılanmasına yol açmaktadır.
Ayrıca NIHSS (National Institutes of Health Stroke Scale) gibi inme şiddetini ölçen testlerde sol beyin fonksiyonuna bağlı olan anlamayla ilişkili görevlerin ağırlığı fazladır. Bu nedenle sağ beyin inmeleri beyinde hacimsel olarak büyük bir alanı etkiledikleri zaman bile inme şiddeti ölçeğine göre hafif inme sınıfına girebilmektedir.
Peki gerçekte sağ taraf felç ile sol taraf felç geçiren hastalar arasında ölüm riski, engellilik durumu, tedavi süresi ve iyileşme durumu açısından fark var mıdır?
Sağ Taraf Felç ile Sol Taraf Felç Arasındaki Farklar
Sağ ve sol beyin inmelerinin fonksiyonel sonuçlarını araştıran çalışmalar hangi tarafın daha tehlikeli olduğu konusunda çelişkili sonuçlar vermektedir. Bazı çalışmalara göre rehabilitasyon servislerinde sol taraf felç hastalar, sağ taraf felç hastalara kıyasla daha kötü performans sergilemektedir. Başka çalışmalarda ise böyle bir fark görülmemiştir.
1644 inme hastasının bilgilerinin analiz edildiği bir makaleye göre; inme sonrası 3. ayda, sağ taraf ve sol taraf felç hastalar arasında bağımlılık-engellilik düzeyi, ölüm oranı ve kardiyak yan etkiler açısından fark izlenmemiştir (1). Ancak sağ taraf felç geçiren hastalarda, konuşma fonksiyonunun etkilenmesi daha belirgin olduğundan; bu hastaların rehabilitasyon servislerine daha erken başvurması ve daha uzun süre yatması iki grup hasta arasında fark oluşmasına neden olabilir.
Sağ taraf felci geçiren hastalar ve sol taraf felci geçiren hastalar aynı ölçüde fizik tedavi ve rehabilitasyon ihtiyacı duyarlar. Bu nedenle hasta ve hasta yakınları felcin hafif olduğu düşüncesiyle rehabilitasyonu ihmal etmemelidir.
Okumaya Devam Edin : “Sağ Taraf Felç ile Sol Taraf Felç Arasındaki Farklar“
Felç Şiddetini Belirleyen Faktörler
- İleri yaş
- Şeker hastalığı
- Yüksek tansiyon
- Atriyal fibrilasyon
- İnmenin şiddetini ölçmek için tasarlanmış ölçeklerde daha kötü puanların alınması daha kötü performansı işaret eden faktörlerdir.
İnmenin sağ taraf ya da sol tarafta olması, ölüm riski ve fonksiyonel bağımsızlık sonuçları açısından bu faktörler kadar belirleyici değildir.
İnme Riski Azaltılabilir mi?
İnmelerin %80’i alınabilecek basit tedbirlerle önlenebilir. Öncelikle, kendinizde bulunan risk faktörlerini fark etmek ve buna göre hareket etmek önemlidir. Bu konuda daha emin adımlar atmak için doktorunuz ile iletişime geçip neler yapabileceğinizi öğrenin.
- Sigarayı bırakmak
- Dengeli ve sağlıklı beslenmek
- Kilo kontrolünüzü sağlamak
- Düzenli egzersiz yapmak
- Kolesterolünüze dikkat etmek, sağlıklı bir yaşam için en basit adımları oluşturmaktadır.
Okumaya Devam Edin : “İnme Riski Oluşturan Durumlar“
Fizik tedavi ve rehabilitasyon uzmanı Prof. Dr. Engin Çakar inme (felç) tedavisi, beyin hasarı tedavisi ve ağrı tedavisi üzerine 20 yılı aşkın tecrübeye sahiptir. Tedaviler hakkında bilgi almak ve randevu oluşturmak için Randevu Al butonuna tıklayın.
Referans:
- Fink JN, Frampton CM, Lyden P et al. Does hemispheric lateralization influence functional and cardiovascular outcomes after stroke?: an analysis of placebo-treated patients from prospective acute stroke trials. Stroke. 2008 Dec;39(12):3335-40.
